การเหยา : ความเชื่อในพิธีกรรมเพื่อรักษาโรคของคนผู้ไทย

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเชื่อในพิธีกรรมการเหยาเพื่อรักษาโรคของคนผู้ไทย ผลการศึกษาพบว่า ชาวผู้ไทยมีความเชื่อว่าหมอเหยารักษาผี หมอแผนปัจจุบันรักษาโรค พิธีกรรมการเหยา เป็นความเชื่อในการรักษาโรคอย่างหนึ่งในชุมชนผู้ไทยที่สืบทอดมาแต่ครั้งบรรพบุรุษ อันสืบเนื่องมาจากความเชื่อดั้งเดิมที่นับถือผี ซึ่งเป็นการทำพิธีเพื่อติดต่อระหว่างผีกับคน ให้ผีมาช่วยเหลือแก้ปัญหาความเดือดร้อนโดยเฉพาะการเจ็บไข้ได้ป่วย โดยใช้บทกลอนและทำนองลำ ซึ่งมีแคนประกอบการให้จังหวะ ผู้ทำหน้าที่สื่อสาร คือ หมอเหยา การเหยาแต่ละครั้งจะมีเครื่องคายประกอบพิธีกรรมของการเหยา ถือว่าเป็นวิธีการบำบัดรักษาผู้ป่วยแบบพื้นบ้านอย่างหนึ่งที่รักษาการเจ็บป่วยของชาวบ้าน อันเนื่องจากการละเมิดหรือสร้างความไม่พอใจต่อผี ซึ่งชาวบ้านเชื่อว่าเป็นผีที่มีอำนาจมากระทำให้เจ็บป่วย เมื่อเกิดการเจ็บป่วยหรือประสบภัยทางธรรมชาติ ก็จะเชื่อว่าเกิดจากการละเมิดต่อผี จึงต้องมีการทำพิธีกรรมบวงสรวง กราบไหว้ บูชา เซ่นไหว้ เพื่อให้ผีมาช่วยบำบัดความเดือดร้อนและเชื่อว่าผีจะช่วยคลายความเจ็บป่วยได้ หมอเหยาจะร้องลำปลอบประโลมใจผู้ป่วยและมีการใช้กลอนลำต่าง ๆ ได้แก่ กลอนบอกกล่าว กลอนชี้นำ กลอนให้กำลังใจ โดยมีเจตนาเพื่อบอกเล่าหรือให้ขวัญกำลังใจของผู้ป่วยกลับมา เพื่อที่จะได้หายจากอาการเจ็บป่วยเป็นปกติ และพิธีกรรมการเหยาเป็นวัฒนธรรมที่สะท้อนความเชื่อในการรักษาแบบพื้นบ้านของชุมชนคนผู้ไทยจนถึงปัจจุบัน