ศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมที่ปรากฏในพิธีกรรมของคณะสงฆ์อนัมนิกาย

AN ANALYTICAL STUDY OF DHARMA APPEARED IN THE CEREMONY OF ANAMNIKAYA SANGHA

บทคัดย่อ

  บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ การศึกษาวิเคราะห์เกี่ยวกับหลักธรรมคำสอนที่ปรากฏในพิธีกรรมของคณะสงฆ์อนัมนิกายในประเทศไทย โดยเฉพาะหลักธรรมที่ปรากฏในพิธีกรรมการทำบุญอุทิศ โดยการศึกษาจากข้อมูลเอกสารที่เกี่ยวข้อง โดยพิธีกรรมการทำบุญอุทิศ เช่น พิธีกงเต็ก และ ทิ้งกระจาด คือ การมุ่งเน้นการปฏิบัติเพื่อสร้างบารมี ละชั่ว ทำความดี ทำจิตใจให้ผ่องใส ตามแก่นแท้หัวใจหลักของพระพุทธศาสนา

พระพุทธเจ้าทรงใช้วิธี 3 ประการ คือ การปฏิรูป การปฏิวัติ และการบัญญัติข้อธรรมขึ้นใหม่ ซึ่งการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของคณะสงฆ์อนัมนิกายที่มาพร้อมพิธีกรรม อาจจะเรียกได้ว่าเป็นการปฏิรูป และการปฏิวัติคำสอนของลัทธิเต๋าและขงจื๊อ เข้ากับแนวคิดทางพระพุทธศาสนา ซึ่งหลักธรรมคำสอนที่ปรากฏในพิธีกรรม มี 2 อย่าง คือ อามิสบูชา พิธีกรรมที่ต้องบูชาด้วยวัตถุสิ่งของ และ ปฏิบัติบูชา คือ พิธีกรรมที่ต้องเน้นการบูชาด้วยปฏิบัติ และยังมีหลักธรรมคำสอนอื่นๆ ที่สอดแทรกในพิธีกรรมด้วย เช่น เมตตากรุณาในการบำเพ็ญตนเป็นพระโพธิสัตว์ และความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณหรือกตัญญูต่อบรรพบุรุษ เช่น พิธีกงเต๊ก ซึ่งเป็นหลักธรรมเรื่องความกตัญญูและบูชาคนที่ควรบูชา สอนให้คนรู้จักความกตัญญูต่อบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว โดยการระลึกถึงคุณงามความดี มีความศรัทธาในการประกอบพิธีกรรมทำบุญอุทิศตามความเชื่อทางศาสนา และการบำเพ็ญบารมี เช่น ทานบารมี ศีลบารมี เป็นต้น

นอกจากนี้ พิธีกรรมยังเป็นแนวทางการปฏิบัติเพื่อมุ่งสู่ปลายทาง คือ บรมสุขที่มีแดนสุขาวดีเป็นเป้าหมาย โดยการภาวนาพระนามของพระอมิตาภพุทธเจ้าตามความเชื่อแบบพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน ซึ่งสะท้อนผ่านความศรัทธาและความเชื่อในพระพุทธศาสนามหายาน