กระบวนการสร้างเมืองแห่งความสุขแบบมีส่วนร่วมของจังหวัดนครพนม
PROCESS OF DEVELOPMENT FOR NAKHON PHANOM CITY OF HAPPINESS BY COMMUNITY PARTICIPATION
คำสำคัญ:
กระบวนการสร้าง, เมืองแห่งความสุข, การมีส่วนร่วมของชุมชน, จังหวัดนครพนมบทคัดย่อ
งานวิจัยเรื่อง “การพัฒนาองค์ประกอบแห่งความสุขของคนจังหวัดนครพนม” มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และพัฒนาองค์ประกอบความสุขที่สะท้อนอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของประชาชนในจังหวัดนครพนม โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสม (Mixed Methods) ผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึก สนทนากลุ่ม และแบบสอบถาม กลุ่มตัวอย่างได้แก่ประชาชนในพื้นที่อำเภอธาตุพนมและอำเภอเรณูนคร ซึ่งเป็นชุมชนที่มีพื้นฐานวัฒนธรรมหลากหลายและยึดโยงกับพระธาตุพนม
ผลการวิจัยพบว่า องค์ประกอบแห่งความสุขของชาวนครพนมมี 6 ด้านสำคัญ ได้แก่ (1) เศรษฐกิจชุมชนและรายได้พอเพียง (2) ครอบครัวอบอุ่นเกื้อกูล (3) สุขภาพกายและใจดี (4) การบริหารชุมชนโดยยึดธรรมาภิบาล (5) การมีสิ่งแวดล้อมที่สมดุลกับวิถีเกษตร และ (6) การมีค่านิยมร่วมทางวัฒนธรรมและศาสนา ผลการจัดลำดับความสำคัญพบว่า “ครอบครัว” เป็นองค์ประกอบที่มีความสำคัญสูงสุด รองลงมาคือ “เศรษฐกิจพอเพียง” และ “สุขภาวะกาย–ใจ”
นอกจากนี้ การวิเคราะห์เชิงคุณภาพได้เปิดเผยมโนทัศน์สำคัญ 2 ประการ ได้แก่ “มโนทัศน์ดุลยภาพ” ซึ่งหมายถึงการรักษาสมดุลระหว่างคน สังคม และธรรมชาติ และ “โยงใยที่ซ่อนเร้น” ซึ่งหมายถึงทุนทางสังคม วัฒนธรรม และความเชื่อที่เกื้อหนุนการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ งานวิจัยเสนอว่า ความสุขของชุมชนมิได้เกิดจากปัจจัยวัตถุเพียงอย่างเดียว แต่เกิดจากการธำรงดุลยภาพและการหล่อเลี้ยงด้วยโยงใยทางสังคมและจิตวิญญาณ ซึ่งควรถูกนำไปใช้เป็นกรอบแนวคิดในการพัฒนาเมืองแห่งความสุขของจังหวัดนครพนมต่อไป
เอกสารอ้างอิง
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.( 2535). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ 2500. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหามกุฏราชวิทยาลัย.(2541). พระไตรปิฎกพร้อมอรรถกถาแปล ชุด 91 เล่ม. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
กนิษฐา นิทัศพัฒนา. (2540). ตัวชี้วัดเมืองน่าอยู่. กรุงเทพ ฯ : มหาวิทยาลัยมหิดล.
โกวิทย์ พวงงาม. (2559). การปกครองท้องถิ่นไทย : หลักการและมิติใหม่ในอนาคต. กรุงเทพมหานคร : วิญญูชน.
จงจิต เลิศวิบูลย์มงคล. (2546). ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคลการได้รับการสร้างเสริมพลังอำนาจในงานแรงจูงใจใฝ่สัมฤทธิ์กับความสุขในการทำงานของพยาบาลประจำการ. วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จารุวรรณ แก้วมะโน. (2556). บทเรียนชุมชนเข้มแข็งเปลี่ยนบ่อขยะเป็นป่าชุมชนที่แพร่. กรุงเทพมหานคร : สถาบันพระปกเกล้า.
เจิมศักดิ์ ปิ่นทอง. (2527). การระดมประชาชนเพื่อการพัฒนาชนบท. กรุงเทพมหานคร: โอเดียนสโตร์.
ชนินทร์ วะสีนนท์. คนรุนใหมกับความอยูรอดอยางยั่งยืนของชุมชน.( 2554, มกราคม – มิถุนายน), วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 3.(5), 50-61.
ไชยยันตร์ กัมปนาทแสนยากร.(2540). แนวคิดและหลักการดำเนินงานเมืองน่าอยู่. กรุงเทพ ฯ : กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข.
ทวีทอง หงส์วิวัฒน์. (2527). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนา. กรุงเทพมหานคร: ศักดิ์โสภณการพิมพ์.
ทัศนีย์ ลักขณาภิชนชัช. (2545). การสงเคราะห์ : มรรควิธีสู่ชทชนเข้มแข็ง. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ธีระพงษ์ แก้วหาวงษ์. (2543). กระบวนการเสริมสร้างชุมชนเข้มแข็ง: ประชาคม ประชาสังคม. พิมพ์ครั้งที่ 6. ขอนแก่น: คลังนานาวิทยา.
นิรันดร์ จงวุฒิเวศย์. (2527). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยมหิดล.
บูรกรณ์ บริบูรณ์. (2554). รายงานวิจัยรูปแบบการนำตนเข้าไปผูกพันกับชุมชนของพระสงฆ์ในการแก้ไขปัญหาสังคม. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ปาริชาติ วลัยเสถียร และคณะ. (2548). กระบวนการและเทคนิคการทำงานของนักพัฒนา. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร : อุษาการพิมพ์.
พระครูธรรมธรครรชิต คุณวโร. (2556, มกราคม – มีนาคม). การพัฒนาความสุขในพุทธธรรม. วารสารศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยนเรศวร, 15.(1), 91-99.
พระพรหมคุณาภรณ์ ป.อ.ปยุตโต. (2557). พุทธธรรม ฉบับปรับขยายความ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาวรรณชัย ชยวณฺโณและคณะ. (2556). รายงานวิจัยการสืบสานเครือข่ายของพระสงฆ์ในการสืบทอดประเพณีท้องถิ่นและพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ณรงค์ กุลนิเทศ และคณะ. (2556). การจัดการความรู้ทางด้านการมีส่วนร่วมของชุมชน ในการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรม เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงานของเจ้าที่ในเขตพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้. สนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
พินิจ รัตนกุล. (2547). สวดมนต์ สมาธิ วิปัสสนา รักษาโรคได้.พิมพ์ครั้งที่ 3. นนทบุรี : เพชรรุ่งการพิมพ์.
พนิต ภู่จินดา. (2561). คู่มือการออกแบบพื้นที่สุขภาวะในเขตพื้นที่ประกอบการอุตสาหกรรม. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์การพิมพ์แก่นจันทร์.
พิสิษฐ์ พิริยาพรรณ และ เวธกา กลิ่นวิชิต. (2561, มกราคม –มิถุนายน). พัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานโดยใช้กระบวนการ มีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชน. วารสารสาธารณสุขมหาวิทยาลัยบูรพา, 13 (1),
-55.
มงคล จันทร์ส่อง. (2544). ระดับความรู้และการมีส่วนร่วมของสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
Capra. F. ( 1996). The Web of Life. New York: Anchor Book.
Charles Montgomery. (2563). Happy City แปล โดยพินดา พิสิฐบุตรง. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์ broccoli.
Emile Durkheim. (1979). Suicide: A Study in Sociology. Trans. John A. Spaulding & George Simpson. New York: Macmillan.
Gottdiener. M. and Budd. L. ( 2009). Key Concepts in Urban Studies. London: Sage. Heywood. A. 2002. Politics. 2nd ed. York: Palgrave,
Kotler. Philip. (2003). Marketing Management. 11th ed. Upper Saddle River.NJ:Prentice –Hall.
Putnam. R. D. (1995). Bowling Alone: America's Declining Social Capital’. The Journal of Democracy.[ Online]. 6, (1). Available:https://www.journalofdemocracy.org/articles/bowling-alone-americas-declining-social-capital/. [2025, October 8].
Thic Nhat Hanh ( 1988). The heart of understanding: Commentaries on the Prajnaparamita Heart Sutra. Press California: Parallax Press.
Thich Nhat Hanh (1993). Interbeing: Fourteen Guidelines for Engaged Buddhism. California:Parallax Press.
