โคปีและพระชายาของพระกฤษณะในภาควตปุราณะ สกันธะที่ 10: ความสำคัญความเหมือน และความต่าง ในฐานะตัวแทนแห่งภักติ
THE GOPIS AND KRISHNA'S CONSORTS IN THE BHAGAVATA PURANA, CANTO 10: SIGNIFICANCE, SIMILARITIES, AND DIFFERENCES AS EMBODIMENTS OF BHAKTI
คำสำคัญ:
กฤษณะ, ศาสนาฮินดู, ปุราณะ, ปรัชญา, วรรณคดีสันสกฤตบทคัดย่อ
ในบรรดาลีลาอันหลากหลายที่ปรากฏในภาควตปุราณะ สกันธะที่ 10 เรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับมธุรยรส
(รสแห่งความรักฉันชู้สาว) นับว่ามีความโดดเด่นอย่างยิ่ง โดยมีสตรีสองกลุ่มหลักที่เป็นศูนย์กลางของรสนี้ คือ เหล่านางโคปี แห่งวฤนทาวนะ และอัษฏภรรยาหรือพระชายาเอกทั้งแปดพระองค์แห่งทวารกา บทความนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา บทบาท ความสำคัญ พลวัตความสัมพันธ์กับพระกฤษณะ และนัยยะทางปรัชญาของสตรีทั้งสองกลุ่มนี้ โดยการตีความเปรียบเทียบความเหมือนและความต่างตามที่ปรากฏในบริบทของภาควตปุราณะ สกันธะที่ 10 เป็นหลัก รากฐานทางปรัชญาฮินดูที่สำคัญที่สุดซึ่งแทรกอยู่ในเรื่องราวเหล่านี้คือแนวคิดเรื่องภักติ หรือความรักความภักดีอย่างอุทิศถวายต่อพระผู้เป็นเจ้า ซึ่งได้รับการนำเสนอว่าเป็นหนทางอันสูงสุดสู่ความสุขและการหลุดพ้น การปรากฏตัวของทั้งโคปีและอัษฏภรรยาในภาควตปุราณะ สกันธะที่ 10 มีนัยยะสำคัญทางปรัชญาอย่างยิ่ง ทั้งสองกลุ่มร่วมกันแสดงให้เห็นถึงความรักอันศักดิ์สิทธิ์และรูปแบบความสัมพันธ์ที่หลากหลายซึ่งดวงวิญญาณสามารถมีต่อพระผู้เป็นเจ้าสูงสุดหรือพระกฤษณะ พวกนางเป็นตัวแทนของรสและระดับความเข้มข้นของภักติที่แตกต่างกัน เรื่องราวของพวกนางยังเผยให้เห็นถึงความสมบูรณ์พร้อมของพระกฤษณะ ผู้ทรงสามารถดำรงอยู่ในความสัมพันธ์ที่หลากหลาย ตั้งแต่ความใกล้ชิดสนิทสนมอย่างลึกซึ้งและท้าทายขนบกับนางโคปี ไปจนถึงความสัมพันธ์ที่ผสานเข้ากับสังคมและขนบธรรมเนียมกับอัษฏภรรยา สิ่งนี้สะท้อนบทบาทของพระองค์ทั้งในฐานะสุดยอดของคนรักและสุดยอดของผู้ค้ำจุนธรรมะและหัวใจของเหล่าสาวก
เอกสารอ้างอิง
จิราพร โชติเธียระวงศ์. (2547). คัมภีร์ภาควตปุราณะ. วรรณวิทัศน์. 4, 174-207.
แสง มนวิทูร. (2541). นาฏยศาสตร์. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร.
Bennett, J. (2016). Bhakti Yoga: Understanding Bhakti Through Rasa Sentiment. Master’s thesis (Yoga Studies). Loyola Marymount University.
Bhaktivedanta Swami Prabhupada, A. C. (2012). Śrīmad Bhāgavatam tenth Canto. Online: The Bhaktivedanta Book Trust.
Britannica. (2015). bhakti. [Online]. Available: https://www.britannica.com/topic/bhakti.
, September 18]
Bryant, E. F. (2017). Bhakti Yoga: Tales and Teachings from the Bhagavata Purana. New York: North Point Press.
Gosvāmī, R., and Ujjvala-nīlamaṇi. (2024). Chapter 3. [Online]. Available: https://archive.org/details/ujjvalanilamanibysrirupagoswami. [2024, October 23]
Haberman, D. (1988). Acting as a Way of Salvation: A Study of Rāgānugā Bhakti Sādhana.
Delhi: Motilal Banarsidass.
Schweig, G. M. (2005). DANCE OF DIVINE LOVE The Rāsalīlā of Krishna from the Bhagavata Purana, India’s Classic Sacred Love Story Introduced.USA: Princeton University Press.
Tagare, G. V. (Trans.). (1976). The Bhāgavata Purāṇa: Ancient Indian Tradition & Mythology Series Vol.7-11. Delhi: Motilal Banarsidass.
Winternitz, M. (1933). A history of Indian literature. India: University of Calcutta.
