องค์ประกอบภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา กลุ่มเขตกรุงธนใต้ สังกัดสำนักงานการศึกษากรุงเทพมหานคร
COMPONENTS OF CREATIVE LEADERSHIP FOR SCHOOL ADMINISTRATORS IN SOUTHERN KRUNGTHON DISTRICT GROUP UNDER DEPARTMENT OF EDUCATION BANGKOK METROPOLITAN ADMINISTRATION
คำสำคัญ:
ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์; ผู้บริหารสถานศึกษา; สถานศึกษาบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาระดับภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา และ (2) ศึกษาองค์ประกอบของภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาในกลุ่มเขตกรุงธนใต้ สังกัดสำนักงานการศึกษากรุงเทพมหานคร กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้บริหารสถานศึกษา 34 คน และข้าราชการครู 312 คน รวมทั้งสิ้น 346 คน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ ซึ่งมีค่าความเที่ยงตรงเนื้อหา (IOC) ระหว่าง 0.67–1.00 และค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ 0.986 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ (EFA) โดยใช้วิธี Principal Component Analysis และการหมุนแกนแบบ Varimax ผลการวิจัยพบว่า โดยรวมผู้บริหารมีภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ในระดับมาก (ค่าเฉลี่ย = 4.47, S.D. = 0.71) ด้านที่มีค่าเฉลี่ยสูง ได้แก่ การส่งเสริมการใช้เทคโนโลยี การรับฟังความคิดเห็น และการส่งเสริมการทำงานเป็นทีม การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจพบองค์ประกอบภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ 8 ด้าน ได้แก่ (1) การทำงานเป็นทีม (2) การส่งเสริมนวัตกรรม (3) วิสัยทัศน์และการวางแผน (4) จินตนาการและการคิดนอกกรอบ (5) การคำนึงถึงปัจเจกบุคคล (6) ความยืดหยุ่นและการปรับตัว (7) การแก้ปัญหาและการตัดสินใจ และ (8) การสร้างมนุษยสัมพันธ์ ซึ่งสามารถอธิบายความแปรปรวนรวมได้ร้อยละ 86.28
ผลการวิจัยสะท้อนให้เห็นว่าผู้บริหารมีภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ที่หลากหลาย สอดคล้องกับแนวคิดภาวะผู้นำในศตวรรษที่ 21 และสามารถนำผลไปใช้ในการประเมินตนเองและวางแผนพัฒนาผู้นำสถานศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
กรมวิชาการ. (2544). แนวทางการจัดทำแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา.กรุงเทพ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
กิตติกร ธรรมกิจวัฒน์. (2562). การพัฒนาโปรแกรมเสริมสร้างภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาเอกชน สังกัดสำนักงานศึกษาธิการจังหวัดบุรีรัมย์. (วิทยานิพนธ์ : การศึกษามหาบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.กาญจน์ ปฏิพันธ์ และคณะ. ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสำหรับทุกคนในอนาคต.ขอนแก่น: โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา, 2556.
เกรียงไกร นามทองใบ. (2564). การพัฒนาโปรแกรมเสริมสร้างภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์เขต 3. (วิทยานิพนธ์ : การศึกษามหาบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
คณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา. (2564). แผนการปฏิรูปประเทศ (ฉบับปรับปรุง).สืบค้นเมื่อ 24เมษายน 2566, จาก: http://nscr.nesdc.go.th/cr/
จันจิรา น้ำขาว. (2562). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารกับการบริหารงานวิชาการโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 6. (วิทยานิพนธ์ : ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
จิตติภูมิ เทพคำ. (2564). การศึกษาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเชียงราย เขต 3. (การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง : การศึกษามหาบัณฑิต). พะเยา: มหาวิทยาลัยพะเยา.
จินดารัตน์ โพธิ์นอก. (2561). ผู้นำเชิงสร้างสรรค์. เดลินิวส์. น. 23.
จีราวัฒน์ สว่างกลับ. (2561). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาตามความคิดของครูในโรงเรียนเครือข่ายที่ 20 สำนักงานเขตดอนเมือง สังกัดกรุงเทพมหานคร. (การค้นคว้าอิสระ : ครุศาสตรมหาบัณฑิต). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร.
จุฑาธิปต์ ทัพไทย. (2560). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา โรงเรียนอนุบาลสามเสน (สลากกินแบ่งรัฐบาลอุปถัมภ์) สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากรุงเทพมหานคร. (การค้นคว้าอิสระ : ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
ณณัฐ ช่วยงาน. (2565). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ที่ส่งผลต่อประสิทธิผลในการบริหารงานสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระยอง เขต 2. (วิทยานิพนธ์ : ครุศาสตรมหาบัณฑิต). จันทบุรี: ราชภัฏรำไพพรรณี.
ธนาภรณ์ นีลพันธนันท์. (2562). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 32. (วิทยานิพนธ์ : ครุศาสตรมหาบัณฑิต). บุรีรัมย์: มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์.
บุศรา ปุณริบูรณ์. (2563). องค์ประกอบภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อประสิทธิผลของโรงเรียนมัธยม สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 21.
ฝ่ายการศึกษา สำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร. (2561). คู่มือปฏิบัติงาน ฝ่ายการศึกษา สำนักงานเขต กรุงเทพมหานคร ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2561. สืบค้นเมื่อ 24 เมษายน 2567,จาก:https://webportal.bangkok.go.th/upload/user/00000059/ITA/Standard%20service/O13%20performance%20standards/O13%20Education%20manual.pdf.
พัชราภรณ์ นะภิใจ. (2564). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา อำเภอสอง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแพร่ เขต 1. (การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง : การศึกษามหาบัณฑิต). พะเยา: มหาวิทยาลัยพะเยา.
พัชราภรณ์ ลัมพ์คิน. (2564). การพัฒนาโปรแกรมเสริมสร้างภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์สำหรับผู้บริหารโรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสกลนคร เขต 3. (วิทยานิพนธ์ : การศึกษามหาบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
พัฒนวงศ์ ดอกไม้. (2560). อิทธิพลของภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการบริหารการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 26. (วิทยานิพนธ์ : ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 116, ตอนที่ 74 ก (19 สิงหาคม 2542), 18-19.
พิมพ์ธนพร นันภิวงค์. (2563). การศึกษาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน่าน เขต 1. (การศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง : การศึกษามหาบัณฑิต). พะเยา: มหาวิทยาลัยพะเยา.
พุทธชาติ ภูจอมจิต. (2562). การพัฒนาโปรแกรมเสริมสร้างภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของครูโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (วิทยานิพนธ์ : การศึกษาดุษฎีบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
เพ็ญนภา ศรีภูธร. (2562). การศึกษาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระยอง. (วิทยานิพนธ์ : ครุศาสตรมหาบัณฑิต). จันทบุรี: มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.
เพ็ญศิริ สมเรือน. (2560). ภาวะผู้นำเชิงจริยธรรมของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาตราด. (วิทยานิพนธ์ : ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
พรชัย เจดามาน นิตยาพร กินบุญ และไพฑูรย์ พิมดี. (2560). ทรัพยากรมนุษย์:มิติการบริหาร จัดการศตวรรษที่ 21 อย่างยั่งยืน. กรุงเทพฯ: สูตรไพศาลบิวเดอร์.
ภคินี ศรีสุไชย. (2563). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุรินทร์ เขต 3. (วิทยานิพนธ์ : ครุศาสตรมหาบัณฑิต). มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.
มะนาพี อินนูยูซี. (2564). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์กับการบริหารงานของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดนราธิวาส. (วิทยานิพนธ์ : ครุศาสตรมหาบัณฑิต). ยะลา: มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา.
ฮิบตีซาม เจะหะ. (2564). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาปัตตานี เขต 2. (การค้นคว้าอิสระ : ครุศาสตรมหาบัณฑิต). ยะลา: มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา.
Adair, J. (2007). Leadership for Innovation: How to organize team creativity andharvest Ideas. London: Kogan Page.
Ali, A. (2013). Significant of Human Resource Management in Organization. Linking Global Practice with Local Perspective, 4 (1), 78–79.
Armstrong. (1995). A Handbook of personnel Management practice. London, UK: kogan.Ash, R. l. & Persall, M. The principal as 209 PERCEPTIONS OFPRINCIPALS' INSTRUCTIONAL LEADERSHIP ROLES. [n.p.].
———. (2000). The Principal as Chief Learning Officer: Developing Teacher Leaders. Birmingham: Samford University Birmingham.
———. (2007). The principal as chief learning officer, the new work offormative leadership. Birmingham: Stamford University Birmingham.
Basadur, M. (2008). Leading Other to Think Innovatively Together: Creative Leadership, Journal of The Leadership Quarterly, 15(1), 103-121
Chuck Williams. (2010). Managing Effectively (4 th ed.). Thomson south-western Cengage Learning.
Claxton, Guy & Lucas, Bill. (2004). Be Creative: Essential Steps to Revitalize Your Work and Life. London: BBC Books.
Daft R. L. (2008). New Era of Management (2 nd ed.). China Translation and Printing Services.
Dubirn Andrew J. (2007). Leadership: Research Finding, Practice, and Skills(5 th ed.). Boston. MA: Houghton Mifflin Company.
Fiedler, F. E. (1967). A Theory of Leadership Effectiveness. New York: McGraw-Hill.
Guilford, J. P. (1956). Fundamental Statistics in Psychology and Education (3 rd ed.).New York: McGraw-Hill.
Guntern, G. (2004). The Challenge of Creative Leadership. [n.p.].
Holt & Wigginton. (2002). International Management. New York: Horcourt.
Jackson, S. E. & Suchuler, R.S. (2003). Managing Human Resources through Strategic Partnnership. Canada: Thomas South-Westerm.
Kartika Eva Prestiana, Sugito. (2021) “Managing human resource development of educators in inclusion- based elementary school”. Journal of Education and Learning (EduLearn), 21 (15), 1-10
Lunenburg & Ornstein. (2008). Educational Administration: Concepts and Practices. California: Wadsworth Publishing.
