สภาพการจัดการศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกบาลี กรณีศึกษา : สำนักศาสนศึกษาวัดป่าอัมพวัน จังหวัดอุดรธานี
THE STATES OF AN EDUCATIONAL ADMINISTRATION OF PHRAPARIYATTIDHAMMA, PALI DIVISION CASE STUDY WATPAAMPHAWAN TEMPLE, UDONTHANI PROVINCE
คำสำคัญ:
สภาพการจัดการศึกษา, พระปริยัติธรรม, แผนกบาลี, วัดป่าอัมพวันบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาสภาพการจัดการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลีของสำนักศาสนศึกษาวัดป่าอัมพวัน จังหวัดอุดรธานี การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ครูและนักเรียนบาลี สำนักศาสนศึกษาวัดป่าอัมพวัน จำนวน 30 รูป กลุ่มผู้ให้ข้อมูล ได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง จำนวน 30 รูป เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามความคิดเห็นระดับการปฏิบัติ เป็นมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ มีค่าอำนาจจำแนกรายข้อ อยู่ระหว่าง 0.28-0.79 และมีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.81 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการขอความร่วมมือในการตอบแบบสอบถาม
ผลการวิจัย พบว่า สภาพการจัดการศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกบาลี กรณีศึกษา : สำนักศาสนศึกษาวัดป่าอัมพวัน จังหวัดอุดรธานี 5 ด้าน โดยรวมและรายด้านอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณารายด้าน เรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปน้อย คือ ด้านหลักสูตรการเรียนการสอน มีค่าเฉลี่ย 4.45 อยู่ในระดับมาก ด้านผู้สอน มีค่าเฉลี่ย 4.45 อยู่ในระดับมาก ด้านสื่อการเรียนการสอน มีค่าเฉลี่ย 4.37 อยู่ในระดับมาก ด้านการวัดผลและประเมินผล มีค่าเฉลี่ย 4.35 อยู่ในระดับมาก ด้านกิจกรรมการเรียนการสอน มีค่าเฉลี่ย 4.30 อยู่ในระดับมาก สะท้อนให้เห็นว่า ทั้ง 5 ด้านนี้ เป็นหัวใจสำคัญที่จะขับเคลื่อนการจัดการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลี ให้สำเร็จและมีประสิทธิภาพที่ยั่งยืนอย่างมีนัยยะสำคัญ และ เห็นควรศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในด้านอื่นๆที่เป็นภาพรวมในระดับต่างๆต่อไป
เอกสารอ้างอิง
กิดานันท์ มลิทอง. (2545). เทคโนโลยีการศึกษาร่วมสมัย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ
กชพร ใจอดทน และอรณิชชา ทศตา. (2564, กรกฎาคม–ธันวาคม 29). ปัจจัยที่ส่งผลต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักศึกษาวิทยาลัยนครราชสีมา. วารสารวิชาการสมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย (สสอท.). 27 (2). 29-41.
ขำภิรัฐ บุรทิน. (2539). สภาพและปัญหาของการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลี ในสำนักเรียนส่วนกลาง.วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาสารัตถศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ฐาปนีย์ ธรรมเมธา. (2539). สื่อการศึกษาเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 2. นครปฐม: ภาควิชาเทคโนโลยีการศึกษา มหาวิทยาลัยศิลปากร
บุญชม ศรีสะอาด และบุญส่ง นิลแก้ว. (2556). การวิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 6. มหาสารคาม: ศรีนครินทรวิโรฒ.
บุศรินทร์ มังกรแก้ว. (2553). ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนช่วงชั้นที่ 3 โรงเรียนมาลาสวรรค์พิทยา อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก. วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
พระราชบัญญัติการศึกษาพระปริยัติธรรม พ.ศ. 2562. (2562, 16 เมษายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 136 ตอนที่ 50ก, 11-21.
พระเทพปริยัติสุธี. (2545). การคณะสงฆ์และการพระศาสนา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระครูสังฆรักษ์มานพ อคฺคมาณโว. (2564). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับแรงจูงใจในการเรียนพระปริยัติธรรมแผนกบาลีของนักเรียนในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารสหวิทยาการนวัตกรรมปริทรรศน์, 4 (2), 57-69.
พระครูศรีปัญญาวิกรม. (2560). รูปแบบการเรียนการสอนบาลีศึกษาในสังคมไทย. รายงานสืบเนื่องจากการประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 1 “ภายใต้หัวข้อ การวิจัยทางพระพุทธศาสนาเพื่อพัฒนาความหลากหลายทางวัฒนธรรมในอีสานใต้” จัดโดยวิทยาลัยสงฆ์บุรีรัมย์ 20 มีนาคม 2560.
พระครูวิกรมธรรมธัช. (2565). ปัญหาการศึกษาภาษาบาลีของคณะสงฆ์ไทยในปัจจุบัน. วารสารมจร.สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 12 (1), 85-94.
พระมหาเมธา อภินนฺโท (ดวงคุณ). (2553). ปัจจัยที่มีผลต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกสามัญศึกษา สำนักเรียนวัดโสธรวราราม ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมือง จังหวัดฉะเชิงเทรา. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาธีรสุข ธมฺมสาโร (อุปไชย). (2554). การจัดการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลี : กรณีศึกษาสํานักเรียน วัดโมลีโลกยาราม เขตบางกอกใหญ่กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาศรวุฒิ สิริวณฺโณ (จิตร์จำนงค์). (2557). การบริหารจัดการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลี จังหวัดสุราษฎร์ธานี. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาสุธรรม สุรตโน. (2564, มกราคม-มิถุนายน). แนวทางการพัฒนาหลักสูตรการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลีสู่ความเป็นเลิศ. วารสารนิตยสารเสียงธรรมจากมหายาน, 7 (1). 35-46.
พระมหาชลอ ชยสิทฺโธ. (2550). ปัจจัยที่นำไปสู่ผลสัมฤทธิ์ต่อการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลี: ศึกษาเฉพาะกรณี วัดจองคำ ตำบลบ้านหวด อำเภองาว จังหวัดลำปาง. วิทยานิพนธ์ศาสนศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.
พระครูขันติวโรภาส (บุญรอด). (2555). การจัดการเรียนการสอนของครูโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี เขตยานนาวา-สาทรและบางคอแหลม กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พระมหาทองเติม อาจารสุโภ. (2555). ทัศนคติของสามเณรผู้เรียนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี สำนักศาสนศึกษาวัดบูรพาภิราม อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาพระพุทธศาสนามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระบุญประทาน ญาณทีโป. (2553). ศึกษาปัจจัยนําไปสู่ผลสัมฤทธิ์และความพึงพอใจของนักเรียนตอการจัดการเรียนการสอนโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกบาลีวัดจองคํา อำเภองาว จังหวัดลําปาง. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาพระพุทธศาสนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาสมพงษ์ เกศานุช. (2561). รูปแบบพัฒนาการจัดการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกธรรมและแผนกบาลีของสำนักศาสนศึกษาในเขตปกครองคณะสงฆ์ภาค 8. วิทยานิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิต. สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.
พระมหาสรพงษ์ การุญ. (2551). ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการจัดการศึกษาโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี : กรณีศึกษาโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี วัดตากฟ้า อำเภอตากฟ้า จังหวัดนครสวรรค์. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา.
พระครูศรีปัญญาวิกรม. (2560). รูปแบบการเรียนการสอนบาลีศึกษาในสังคมไทย. รายงานสืบเนื่องจากการประชุมวิชาการระดับชาติครั้งที่ 1 “ภายใต้หัวข้อ การวิจัยทางพระพุทธศาสนาเพื่อพัฒนาความหลายหลายทางวัฒนธรรมในอีสานใต้” จัดโดย วิทยาลัยสงฆ์บุรีรัมย์ 20 มีนาคม 2560.
สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง. (2567). หลักสูตรการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลีสนามหลวง. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง. (2568). เรื่องสอบบาลีของสนามหลวงแผนกบาลี ปีพ.ศ.2568. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: อาทรการพิมพ์.
สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง. (2568). บัญชีแสดงผลการสอบประโยคบาลีสนามหลวงปีพ.ศ.2568 รวมทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: อาทรการพิมพ์.
สิรินุช บุสโร. (2564). แนวทางการพัฒนาปัจจัยที่ส่งผลต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนบาลี สำนักเรียนดีเด่นหนกลาง โรงเรียนพระปริยัติธรรมวัดพระธรรมกาย. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาพุทธบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สายัณห์ วงศ์สุรินทร์, (2562, มกราคม-เมษายน 74). สภาพการจัดการศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกบาลี : กรณีศึกษา สำนักเรียนวัดชูจิตธรรมาราม พระอารามหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารวิจัยรำไพพรรณี, 13 (1), 74-84.
อรวรรณ ศรีโสมพันธ์. (2558). ประชากรและการสุ่มตัวอย่าง : การวิจัยเชิงปริมาณ. หน้า 1-38. ใน: เอกสารประกอบโครงการฝึกอบรม “สร้างนักวิจัยรุ่นใหม่” (ลูกไก่). 1-2 ธันวาคม 2558. มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.
