การเสริมสร้างสุขภาวะทางสังคมวิถีพุทธเพื่อการอยู่ร่วมกันของคนต่างวัยในชุมชนบ้านดอนโฆ อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร

PROMOTING SOCIAL HEALTH IN THE BUDDHIST WAY FOR THE COEXISTENCE OF PEOPLE OF DIFFERENT AGES IN THE BAN DON KHO COMMUNITY. BAN PHAEO DISTRICT SAMUT SAKHON PROVINCE

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นการศึกษาแนวทาง “การเสริมสร้างสุขภาวะทางสังคมวิถีพุทธเพื่อการอยู่ร่วมกันของคนต่างวัยในชุมชนบ้านดอนโฆ อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร” มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาบริบทการอยู่ร่วมกันของคนต่างวัยในชุมชนบ้านดอนโฆ อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร (2) เสริมสร้างสุขภาวะทางสังคมวิถีพุทธเพื่อการอยู่ร่วมกันของคนต่างวัยในชุมชนดังกล่าว และ (3) เสนอหลักปฏิสัมพันธ์วิถีพุทธในการอยู่ร่วมกันของคนต่างวัย โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากการสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่มกับตัวแทนคนต่างวัยในครอบครัวและชุมชน ผลการวิจัยพบว่า 1) ชุมชนบ้านดอนโฆมีโครงสร้างครอบครัวแบบขยายที่เอื้อต่อการอยู่ร่วมกันของคนต่างวัย โดยผู้สูงอายุมีบทบาทในการถ่ายทอดคุณธรรมและภูมิปัญญาให้เยาวชน มีความแตกต่างด้านเทคโนโลยีและวิธีคิดระหว่างวัยคงเป็นอุปสรรคที่ต้องได้รับการดูแลด้วยกลไกทางสังคมที่เหมาะสม 2) การเสริมสร้างสุขภาวะทางสังคมวิถีพุทธในชุมชนอาศัยหลักธรรมพรหมวิหาร 4 ได้แก่ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา ผ่านกิจกรรมข้ามวัย การทำบุญร่วมกัน กิจกรรมจิตอาสา และการสนทนาในครอบครัว ส่งผลให้เกิดความเข้าใจ เห็นอกเห็นใจ และความร่วมมือระหว่างวัย นำไปสู่ความมั่นคงทางจิตใจและวัฒนธรรม 3) หลักปฏิสัมพันธ์วิถีพุทธ โดยเฉพาะสัมมาวาจาและเมตตาธรรม มีบทบาทสำคัญในการลดช่องว่างระหว่างวัย การจัดกิจกรรมร่วมกันและเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ช่วยเสริมสร้างความเข้าใจและความไว้วางใจ นำไปสู่ชุมชนที่มีความสมานฉันท์และอยู่ร่วมกันตามหลักพุทธธรรม