การพัฒนาศักยภาพของพระคิลานุปัฏฐากเพื่อเยียวยา จิตใจผู้ป่วยติดเตียงในเขตอำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร

DEVELOPING THE POTENTIAL OF PHRA KILANUPATTHA TO HEAL THE MINDS OF BEDRIDDEN PATIENTS IN MUEANG DISTRICT SAMUT SAKHON PROVINCE

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นการศึกษาแนวทาง “การพัฒนาศักยภาพของพระคิลานุปัฏฐากเพื่อเยียวยาจิตใจผู้ป่วยติดเตียงในเขตอำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร” มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาความรู้ บทบาท และกระบวนการทำงานของพระคิลานุปัฏฐากในการเยียวยาจิตใจผู้ป่วยติดเตียง (2) พัฒนาศักยภาพของพระคิลานุปัฏฐากในการดูแลผู้ป่วยติดเตียง และ (3) สร้างเครือข่ายพระคิลานุปัฏฐากในเขตอำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตแบบมีส่วนร่วม กับพระสงฆ์ เจ้าหน้าที่สาธารณสุข ครอบครัวผู้ป่วย และผู้ป่วยติดเตียง ผลการวิจัยพบว่า

1.พระคิลานุปัฏฐากมีบทบาทสำคัญในการเยียวยาจิตใจของผู้ป่วยติดเตียง โดยใช้หลักธรรมในพระพุทธศาสนาเป็นเครื่องมือหลักในการดูแลทางจิตวิญญาณ อาทิ หลักเมตตา วิปัสสนาญาณ และการสนทนาธรรม ช่วยให้ผู้ป่วยเกิดความสงบทางใจ ยอมรับความจริงของชีวิตและความเจ็บป่วยได้อย่างมีศักดิ์ศรี ก่อให้เกิดความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง แม้ในสภาวะร่างกายที่จำกัด สื่อให้เห็นว่าการดูแลผู้ป่วยทางจิตวิญญาณโดยพระสงฆ์เป็นมิติที่สำคัญและเติมเต็มกระบวนการพยาบาลทางโลกอย่างสมบูรณ์

2.การพัฒนาศักยภาพของพระคิลานุปัฏฐากต้องอาศัยการฝึกฝนทั้งทางทฤษฎีและปฏิบัติ โดยการอบรมเชิงปฏิบัติการด้านการเจริญสติ การฟัง และการเข้าถึงความทุกข์ของผู้ป่วยด้วยความเมตตา พระสงฆ์ที่ได้รับการพัฒนาในลักษณะนี้จะสามารถเข้าถึงจิตใจของผู้ป่วยได้ง่าย ทำให้การเยียวยามีความหมายต่อทั้งผู้ป่วยและพระสงฆ์ผู้ปฏิบัติ ทั้งนี้เป็นการส่งเสริมการปฏิบัติธรรมของพระสงฆ์ให้มีมิติขึ้น และสะท้อนพุทธจริยธรรมในบริบทของการดูแลชีวิตที่เจ็บป่วยได้

3.การสร้างเครือข่ายพระคิลานุปัฏฐากจำเป็นต้องอาศัยการบูรณาการความร่วมมือระหว่างวัด ชุมชน หน่วยงานสาธารณสุข และองค์กรภาคีต่าง ๆ โดยมีการจัดตั้งศูนย์ประสานงานภายในวัดเป็นกลไกสำคัญในการบริหารจัดการกิจกรรมต่าง ๆ การเยี่ยมผู้ป่วย การเจริญเมตตาภาวนา การให้คำปรึกษาทางธรรม และการติดตามผลการดูแลผู้ป่วย รูปแบบการดำเนินงานเช่นนี้ส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีจิตใจที่ดี ครอบครัวมีส่วนร่วมในการดูแล และชุมชนมีจิตสำนึกในการช่วยเหลือซึ่งกันและกัน แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของพระสงฆ์ในฐานะ “พระนักเยียวยา” ที่มีบทบาทเชิงรุกในการดูแลสังคมร่วมสมัย