การเสริมสร้างเครือข่ายจิตอาสาวิถีพุทธเพื่อส่งเสริมการเห็นคุณค่าในตนเอง สำหรับผู้สูงอายุในชุมชนคลองมะเดื่อ อำเภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร

STRENGTHENING THE BUDDHIST VOLUNTEER NETWORK TO PROMOTE SELF-ESTEEM FOR THE ELDERLY IN THE KHLONG MADUEA COMMUNITY KRATHUM BAEN DISTRICT SAMUT SAKHON PROVINCE

ผู้แต่ง

  • พระครูสมุห์นิรันดร์ กตสาโร เปรมชื่น วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • ผศ.ดร.โยตะ ชัยวรมันกุล วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พระเจริญพงษ์ ธมฺมทีโป, ผศ.ดร. วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

เครือข่ายจิตอาสาวิถีพุทธ, การเห็นคุณค่าในตนเอง, ผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาปัญหาสุขภาพจิตของผู้สูงอายุในชุมชนคลองมะเดื่อ 2) เพื่อการพัฒนากิจกรรมจิตอาสาวิถีพุทธเพื่อส่งเสริมการเห็นคุณค่าในตนเองสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนคลองมะเดื่อ และ 3) เพื่อการเสริมสร้างเครือข่ายจิตอาสาวิถีพุทธเพื่อส่งเสริมการเห็นคุณค่าในตนเองสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนคลองมะเดื่อ อำเภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร การวิจัยเป็นแบบเชิงคุณภาพโดยใช้การวิจัยเอกสารและสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มเป้าหมาย 18 รูป/คน โดยผลการวิจัยพบว่า

ผู้สูงอายุในชุมชนคลองมะเดื่อเผชิญปัญหาสุขภาพจิตหลายด้าน เช่น ภาวะซึมเศร้า ความวิตกกังวล การสูญเสียความจำ ความโดดเดี่ยว และปัญหาด้านเศรษฐกิจ ซึ่งล้วนส่งผลต่อความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง ปัจจัยสำคัญคือความเสื่อมถอยทางกาย ความสัมพันธ์ในครอบครัวที่ห่างเหิน ความยากจน และการขาดกิจกรรมทางสังคม การพัฒนากิจกรรมจิตอาสาวิถีพุทธโดยใช้หลักพุทธธรรม ได้แก่ การให้ทาน การรักษาศีล การเจริญสมาธิ และการมีส่วนร่วมในกิจกรรมชุมชน ช่วยเสริมสร้างความมั่นใจในตนเองและบทบาทในสังคมของผู้สูงอายุ ลดความรู้สึกโดดเดี่ยว และก่อให้เกิดความภาคภูมิใจในตนเอง การเสริมสร้างเครือข่ายจิตอาสาวิถีพุทธ โดยการรวมกลุ่มจิตอาสา พื้นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ และการสนับสนุนจากครอบครัว วัด และชุมชน ถือเป็นจุดเด่นสำคัญที่ช่วยสร้างพลังบวกและความยั่งยืนของกิจกรรม ผู้สูงอายุสามารถเป็นทั้งผู้ให้และผู้รับในกิจกรรมจิตอาสา เกิดเครือข่ายการดูแลที่มีประสิทธิภาพและต่อเนื่อง งานวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่า การประยุกต์หลักพุทธธรรม สติปัฏฐาน 4 อริยสัจ 4 และพรหมวิหาร 4 เป็นแนวทางสำคัญในการพัฒนาจิตใจและการเห็นคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุ ช่วยให้พวกเขายอมรับการเปลี่ยนแปลงในชีวิตและดำรงชีวิตวัยชราอย่างมีศักดิ์ศรี

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2546). พระราชบัญญัติผู้สูงอายุ. กรุงเทพมหานคร: เทพเพ็ญวานิสย์.

กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ. (2550). รายงานกิจกรรมประจำปี 2549. (อัดสำเนา).

เกษม ตันติผลาชีวะ และกุลยา ตันติผลาชีวะ. (2528). การรักษาสุขภาพในผู้สูงอายุ. กรุงเทพมหานคร: อรุณการพิมพ์.

พระเทพเวที (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). (2534). พุทธศาสนากับการแนะแนว. กรุงเทพมหานคร: สมาคมแนะแนวแห่งประเทศไทย.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2549). พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ. กรุงเทพมหานคร : บริษัทสหธรรมิก จำกัด.

พระสุธรรม ธรรมทัศนานนท์. (2542). เครือข่ายความสัมพันธ์ทางสังคมขององค์กรป่าชุมชน. (วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต). บัณฑิตวิทยาลัย:มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

พิสิฏฐ์ บุญไชย. (2540). ศาสนาพุทธ: สถานภาพบทบาทต่อการเปลี่ยนแปลงในสังคมอีสาน (งานวิจัยส่วนบุคคล). สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสาน: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. (อัดสำเนา)

มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.). (2550). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2549. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย.

ศุภรัตน์ รัตนมุขย์. (2544). อาสาสมัคร: การพัฒนาตนเองและสังคม. วารสารคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการศึกษาฯ สหประชาชาติ, (มกราคม–มีนาคม).

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-30

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย