ภาวะผู้นำแบบยั่งยืน: การบริหารบุคลากรด้วยหลักอปริหานิยธรรม 7
SUSTAINABLE LEADERSHIP: MANAGING HUMAN RESOURCES THROUGH THE SEVEN APARIHĀNIYA PRINCIPLES
คำสำคัญ:
ภาวะผู้นำแบบยั่งยืน, การบริหารบุคลากร, ภาวะผู้นำกับอปริหานิยธรรม 7บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่าง “หลักอปริหานิยธรรม 7 ประการ” ในพระพุทธศาสนา กับแนวคิด “ภาวะผู้นำแบบยั่งยืน” ในบริบทของสังคมไทยปัจจุบัน โดยชี้ให้เห็นถึงบทบาทสำคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะรากฐานทางจริยธรรมของสังคมไทย ที่สามารถประยุกต์ใช้เพื่อพัฒนาผู้นำให้มีคุณธรรม วิสัยทัศน์ และความสามารถในการบริหารจัดการองค์กรอย่างยั่งยืน ปัจจุบันสังคมไทยเผชิญกับปัญหาด้านความเชื่อมั่นต่อผู้นำ การขาดการมีส่วนร่วมของบุคลากร และการบริหารจัดการที่ไม่ตอบสนองต่อคุณค่าทางจริยธรรม ส่งผลให้เกิดความเปราะบางในองค์กรและสังคมโดยรวม บทความนี้จึงเสนอว่าหลักอปริหานิยธรรม 7 ได้แก่ ความพร้อมเพรียง การเคารพกติกา การปรึกษาหารือ การยกย่องหลักธรรม การเคารพผู้นำคุณธรรม การเคารพสตรี และการเคารพศาสนา สามารถใช้เป็นกรอบแนวทางในการเสริมสร้างภาวะผู้นำที่มั่นคงและยั่งยืน และแนวทางการมีส่วนร่วมของสมาชิกในองค์กร เพื่อสังเคราะห์แนวทางการบริหารบุคลากรที่เน้นความสามัคคี การยึดมั่นในคุณธรรม และการเปิดพื้นที่ให้เกิดการมีส่วนร่วม ภาวะผู้นำที่ยั่งยืนในบริบทของไทยควรตั้งอยู่บนพื้นฐานของธรรมะเป็นหลัก ไม่เพียงเพื่อความมั่นคงขององค์กร แต่ยังเพื่อเสริมสร้างศรัทธา ความไว้วางใจ และความมั่นคงทางสังคม
เอกสารอ้างอิง
จันจิรา น้ำขาว (2562). ภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารกับการบริหารงานวิชาการในโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 6. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ติน ปรัชญพฤทธิ์ (2527). ภาวะผู้นําและการมีส่วนร่วม. เอกสารการสอนชุดวิชาพฤติกรรมมนุษย์ใน องค์การหน่วยที่ 11 มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
วันไชย์ กิ่งแก้ว. (2565). ภาวะผู้นำเชิงพุทธ: พระสังฆาธิการสู่แนวทางส่งเสริมการเป็นผู้นำยุคใหม่. วารสาร นวพุทธศาสตร์, 1(1), 52–60
พระมหาตั่ณฐวัฒน ธัมมธโร (2564). แนวทางการบริหารงานบุคคลตามหลักอปริหานิยธรรม 7 ของผู้บรหาร โรงเรียนพระปริยัตธรรม แผนกสามัญศึกษา จงหวัดหนองคาย. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหายุทธพิชัย สิริชโย และ ธิติวุฒิ หมั่นมี (2561). การบริหารงานตามหลักอปหานิยธรรม. วารสารสมาคมศิษย์เก่ามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. 7(2).
พระราชวรมุนี (2527). สถาบันสงฆ์กับสังคมไทย. กรุงเทพมหานคร: รุ่งแสงการพิมพ์.
พิเชษฐ์ วงศ์เกียรติ์ขจร (2552). แนวคิด ยุทธศาสตร์ การบริหารการพัฒนาองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น อปท ในยุคโลกาภิวัตน์. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ปัญญาชน.
เพ็ญนภา ศรีภูธร (2562). การศึกษาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระยอง. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี.
เศาวนิต เศาณานนท์ (2542). ภาวะผู้นํา. นครราชสีมา: สถาบันราชภัฏนครราชสีมา.
สถิตย์ กองคํา (2544). มนุษยสัมพันธ์สําหรับผู้บริหาร. พิมพ์ครั้งที่ 2. นครราชสีมา: สถาบันราชภัฏ นครราชสีมา.
สามารถ มังสัง (2568). อปริหานิยธรรม 7 : หลักการปกครอง. สืบค้นข้อมูลจาก https://mgronline.com/daily/detail/9640000115674
Harris (2009) “Creative leadership”. Journal of Management. 29(1).
