การผลิตบัณฑิตของสถาบันอุดมศึกษากลุ่มพัฒนาปัญญาและคุณธรรมด้วยหลักศาสนา
PRODUCING GRADUATES OF HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS OF THE INTELLECTUAL AND MORAL DEVELOPMENT GROUP WITH RELIGIOUS PRINCIPLES
คำสำคัญ:
การผลิตบัณฑิต, สถาบัณอุดมศึกษา, ศาสนาบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพพึงประสงค์ของการผลิตบัณฑิตของสถาบันอุดมศึกษากลุ่มพัฒนาปัญญาและคุณธรรมด้วยหลักศาสนา โดยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) ประเภทการวิจัยเชิงสำรวจ (Survey Research) กลุ่มประชากรคือ นักศึกษามหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย จาก 11 แห่ง รวมทั้งสิ้น 1,100 รูป/คน โดยใช้วิธีการสุ่มแบบโควตา (Quota Sampling) แบ่งตามภูมิภาค และคำนวณกลุ่มตัวอย่างตามสูตรของยามาเน่ ได้จำนวนกลุ่มตัวอย่าง 300 คน ซึ่งเป็นผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการผลิตบัณฑิต ทั้งนักศึกษา คณาจารย์ ผู้ใช้บัณฑิต และผู้เชี่ยวชาญ เครื่องมือที่ใช้คือแบบสอบถามชนิดมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ ซึ่งผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญ 5 ท่าน และทดสอบความเชื่อมั่นด้วยค่าสัมประสิทธิ์แอลฟา (Cronbach’s alpha) การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าที และค่าความน่าจะเป็น (p-value)
ผลการวิจัยพบว่า สภาพพึงประสงค์ของการผลิตบัณฑิตในภาพรวมอยู่ในระดับสูง โดยเฉพาะในด้านคุณลักษณะของผู้เรียนเชิงสร้างสรรค์และผลิตภาพ (Creative and Productive Characteristics of Learners: CCPR) ทั้งในมิติด้านจริยธรรม ความรู้ ความคิดสร้างสรรค์ และความรับผิดชอบต่อสังคม กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นนักศึกษาเพศชาย อายุระหว่าง 20-25 ปี ระดับการศึกษาปริญญาตรี นับถือศาสนาพุทธ และมีประสบการณ์ในการฝึกปฏิบัติตามหลักคำสอนทางศาสนาเกินกว่า 1 ปี ประเด็นสำคัญสะท้อนให้เห็นว่าการนำหลักศาสนามาบูรณาการในการจัดการศึกษาระดับอุดมศึกษามีส่วนสำคัญต่อการพัฒนาคุณภาพบัณฑิตทั้งด้านปัญญาและคุณธรรม ซึ่งเป็นแนวทางใหม่ในการพัฒนารูปแบบและนโยบายด้านการจัดการศึกษาเชิงคุณธรรมในระดับอุดมศึกษาต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เอกสารอ้างอิง
กัลยาณี ขาวจันทร์คง, พระครูสุเมธปริยัติคุณ, และกษมา ศรีสุวรรณ. (2567). การพัฒนาทักษะผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 โดยชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพของสถานศึกษาเครือข่ายหัวไทร 1 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครศรีธรรมราชเขต 3. วารสารครุศาสตร์ปัญญา.
กิตติโสม อ่ำชาญ, พระมหาปฐมภูมิ ปัญญาปฏิโพธิ (ช่างพล), และพระครูประดิษฐ์บุญธรรม (โสกเชือก). (2568). หลักสี่ประการแห่งปัญญาและภาวะผู้นำของผู้บริหารโรงเรียนในยุคปัญญาประดิษฐ์. พุทธศาสนากับปัญญาประดิษฐ์, 2(1).
กองนโยบายและแผน. (2566). รายงานการขับเคลื่อนนโยบายปฏิรูปการอุดมศึกษา พ.ศ. 2566. กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน. (2565). แผนด้านการอุดมศึกษาเพื่อผลิตและพัฒนากำลังคนของประเทศ พ.ศ. 2564–2570 ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2566–2570. กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
ธนาคารโลก. (2555). การอุดมศึกษาที่เอื้อต่อการพัฒนาทักษะและงานวิจัยเพื่อขับเคลื่อนการเติบโตทางเศรษฐกิจในเอเชียตะวันออก. กรุงเทพฯ: ธนาคารโลก สำนักงานประเทศไทย.
ปวิตรา จีนากําเนิด,วรวุฒิ เพ็งพันธ์ และศุภัครจิรา พรหมสุวิชา. (2567). แนวทางการใช้ประโยชน์แหล่งเรียนรู้ของจังหวัดตราดที่ส่งเสริมเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน ในกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน สําหรับระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย. วารสารร้อยแก่นสาร.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2563). พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย เล่มที่ 21 (พิมพ์ครั้งที่ 17). โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย. (2565). รายงานประจำปีการศึกษา 2565. มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.
สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา. (2557). มาตรฐานการศึกษาด้านคุณภาพบัณฑิต. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
สุชาติ เสนาสี, วันเพ็ญ นันทะศรี, และทรัพย์หิรัญ จันทรักษ์. (2023) องค์ประกอบภาวะผู้นำเหนือผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. วารสารวิจยวิชาการ, 6(1), 105-118. 10.14456/jra.2023.9
สุวรรณี คำมั่น. (2560). ปัญหาและแนวทางการพัฒนาอุดมศึกษากับประเทศไทย 4.0. ใน แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (หน้า 45–60). กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
อุดม คชินทร. (2559). การปรับบทบาทของสถาบันอุดมศึกษาเพื่อรองรับประเทศไทย 4.0. วารสารการอุดมศึกษา, 10(2).
Bodhi. tr. (2012). The Numerical Discourses of the Buddha: A Translation of the Aṅguttara Nikāya (A.II.145).
Cantiello, J., Fottler, M. D., Oetjen, R. M., & Zhang, N. J. (2015). The impact of demographic factors on the utilization of health care services among the elderly. The Journal of Health Care Organization, Provision, and Financing, 52, 1–10.
Chaiwaing, K., Rattanavich, S., & Prayoonwong, P. (2019). Development of 21st century skills in higher education using CCPR model. Journal of Education, 20(2).
Chareonwongsak, K. (2018). ASEAN’s limitations in conflict resolution. International Security in the Asia-Pacific: Transcending ASEAN towards Transitional Polycentrism.
Crocco, O. S., & Pitiyanuwat, S. (2022). Higher education in Thailand. In International Handbook on Education in South East Asia (pp. 1-24). Singapore: Springer Nature Singapore.
Gervais, J., Massé, M., & Thibodeau, S. (2023). Critical thinking in education: From theoretical underpinnings to practical application. Journal of Critical Studies in Education, 15(1).
Hoxby, C. M., & Stange, K. M. (2020). Productivity in higher education: A problem of measurement. The Journal of Economic Perspectives, 34(2), 95–120.
Khatami, M., Ghazi, S. R., & Shabbir, M. N. (2022). Developing responsible citizenship through higher education curriculum. Journal of Moral Education, 51(2), 180–195.
Mezirow, J. (2000). Learning to think like an adult. Learning as transformation: Critical perspectives on a theory in progress, 3-33.
MHESI, S. (2023). Drivers for Financial Performance and Stability. (Doctoral dissertation, Institute of Accountancy Arusha (IAA)).
Sanmorino, A., & Karimah, K. (2021). Innovation and productivity: A new approach in higher education institutions. International Journal of Educational Research, 104, 101713.
Sangkhamanon, S. (2022). Creativity development in Thai education: Challenges and strategies. Thai Journal of Education, 43(1), 55–72.
Thadphoothon, J. (2022). Education for responsibility: Building ethical citizenship in a globalized world. Global Education Review, 9(2), 47–59.
Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. John Wiley & Sons.
