การประยุกต์ใช้สัมมาวาจาทางพระพุทธศาสนาสำหรับประชาชนในการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งในสังคมยุคปัจจุบัน

APPLYING RIGHT SPEECH IN BUDDHISM FOR THE PUBLIC IN RESOLVING CONFLICTS IN CONTEMPORARY SOCIETY

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มุ่งวิเคราะห์และเสนอแนวทางการประยุกต์ใช้หลัก “สัมมาวาจา” ตามพระพุทธศาสนา เพื่อเป็นกลไกในการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งของประชาชนในสังคมปัจจุบัน ซึ่งมีแนวโน้มทวีความรุนแรงมากขึ้นทั้งในระดับบุคคล ครอบครัว และสังคม โดยเฉพาะจากการสื่อสารที่ขาดความระมัดระวัง ทั้งวาจาอันเป็นพิษ การดูหมิ่น โพสต์โจมตีผ่านสื่อสังคมออนไลน์ ตลอดจนการขาดความเข้าใจซึ่งกันและกันในสภาพสังคมที่หลากหลาย หลักสัมมาวาจาในพระพุทธศาสนา ซึ่งประกอบด้วยการละเว้นจากการพูดเท็จ พูดส่อเสียด พูดคำหยาบ และพูดเพ้อเจ้อ เป็นหลักธรรมที่ส่งเสริมการสื่อสารอย่างมีคุณธรรม โดยสามารถประยุกต์ใช้ได้ผ่านแนวทาง 3 ประการ ได้แก่ 1) การฝึกเจตคติเมตตาต่อผู้ฟัง 2) การใช้วาจาที่สร้างความเข้าใจแทนการโต้เถียง และ 3) การหลีกเลี่ยงคำพูดที่บั่นทอนศักดิ์ศรีของผู้อื่น ตัวอย่างรูปธรรมของการประยุกต์ใช้ ได้แก่ การจัดเวทีสนทนาธรรมสำหรับเยาวชนและผู้นำชุมชน เพื่อฝึกการฟังอย่างตั้งใจและการพูดโดยไม่กล่าวโทษ, การอบรมเจ้าหน้าที่รัฐให้ใช้ถ้อยคำสร้างสรรค์ในการสื่อสารกับประชาชน และการใช้หลักสัมมาวาจาในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในครอบครัวและชุมชน ผลจากการนำหลักสัมมาวาจามาใช้ในสถานการณ์ความขัดแย้งสะท้อนให้เห็นว่า ไม่เพียงช่วยลดความตึงเครียด แต่ยังส่งเสริมความไว้วางใจ ความร่วมมือ และนำไปสู่การอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขมากขึ้น ดังนั้นการส่งเสริมให้ประชาชนตระหนักและนำสัมมาวาจามาใช้ในการสื่อสารในชีวิตประจำวัน ถือเป็นการเสริมภูมิคุ้มกันทางวาจาเพื่อสันติภาพในระดับปัจเจกและสังคมโดยรวม