การพัฒนาภาวะผู้นำในการบริหารบุคลากรตามหลักสังคหวัตถุ 4 เพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์และประสิทธิภาพองค์กร
DEVELOPMENT OF LEADERSHIP IN HUMAN RESOURCE MANAGEMENT BASED ON THE FOUR SANGHAVATU PRINCIPLES TO ENHANCE RELATIONSHIPS AND ORGANIZATIONAL EFFECTIVENESS
คำสำคัญ:
การพัฒนาภาวะผู้นำ, การบริหารบุคลากร, หลักสังคหวัตถุ 4 กับบุคลากรบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนาภาวะผู้นำในการบริหารบุคลากรตามหลักสังคหวัตถุ 4 ได้แก่ ทาน ปิยวาจา อัตถจริยา และสมานัตตตา เพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีและเพิ่มประสิทธิภาพในการดำเนินงานขององค์กร กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยบุคลากรจากวิทยาลัยสงฆ์กาญจนบุรี ศรีไพบูลย์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จำนวน 35 รูป/คน ซึ่งได้รับการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสอบถามที่ผ่านการตรวจสอบความเชื่อมั่นและความเที่ยงตรงแล้ว ทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่ามัชฌิมเลขคณิต และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยสรุปได้ 3 ประเด็นหลัก ดังนี้ 1) สภาพปัญหาเกี่ยวกับภาวะผู้นำในการบริหารบุคลากรตามหลักสังคหวัตถุ 4 โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง (ค่าเฉลี่ย 2.70 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.404) สะท้อนถึงความจำเป็นในการส่งเสริมภาวะผู้นำด้านคุณธรรมมากยิ่งขึ้น 2) ความพึงพอใจต่อการดำเนินงานบริหารโดยใช้หลักสังคหวัตถุ 4 โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (ค่าเฉลี่ย 4.52 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.248) แสดงให้เห็นว่าบุคลากรให้การตอบรับเชิงบวกต่อหลักธรรมที่นำมาใช้ในการบริหาร และ 3) การส่งเสริมความสัมพันธ์และประสิทธิภาพองค์กรโดยใช้หลักธรรมดังกล่าว ก็ได้รับการประเมินในระดับสูงเช่นกัน ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่า การนำหลักธรรมในพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้ในการบริหารทรัพยากรบุคคล ไม่เพียงแต่ช่วยเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบุคลากรในองค์กรเท่านั้น แต่ยังเป็นแนวทางที่มีประสิทธิผลในการยกระดับคุณภาพของการทำงานร่วมกัน และการพัฒนาองค์กรอย่างยั่งยืน
เอกสารอ้างอิง
ทวิชย์ มะระโช (2564). “ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 27”. สืบค้นข้อมูลจาก https://journalrdi.ubru.ac.th/ articlefiles/1499919981.pdf
ธีระ รุญเจริญ (2546). การบริหารโรงเรียนยุคปฏิรูปการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: ข้าวฟ่าง.
นงนภัส เที่ยงกมล (2550). การบริหารยุคโลกาภิวัตน์. กรุงเทพมหานคร: แสงชัยการพิมพ์.
เนตร์พัณณา ยาวิราช (2552). ภาวะผู้นำและผู้นำเชิงกลยุทธ์. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพมหานคร: บริษัท ทริปเพิ้ลกรุ๊ป จํากัด.
ประพันธ์ สุรีหาร (2552). หลักและระบบการบริหาร. คณะศึกษาศาสตร์: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ปัณณธร เทียนชัยพฤกษ์ (2552). “การประยุกต์ใช้หลักสังคหวัตถุ 4 เพื่อสร้างความผูกพันต่อองค์การ : กรณีศึกษาโรงพยาบาลกรุงเทพ”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พรทิพย์ อัยยิมาพันธ์ (2547). Leadership for Organizational Effectiveness. การบริหารคน. 3(24)
พระเทพวรมุนี (2539). ธรรมนูญชีวิต. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ศรีอนันต.
พระพรหมคุณาภรณ์ (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พุทธทาสภิกขุ. (2532). บริหารธุรกิจแบบพุทธ. กรุงเทพมหานคร : อตัมมโย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ราชันย์ ธงชัย. (2551). ความพึงพอใจของประชาชนต่อการให้บริการในการลงบัญชีทหารกองเกินตามแนว สังคหวัตถุ 4 ของหน่วยงานสัสดีอำเภอเมืองจังหวัดระยอง วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
วิจิตร ศรีสะอ้าน (2552). การอภิปรายแสดงความคิดเห็นจากการสัมมนายุทธศาสตร์การปฏิรูปการศึกษา. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ.
วิเชียร วิทยอุดม (2550). ภาวะผู้นํา. กรุงเทพมหานคร: บริษัท ธีระฟิล์มและไซเท็กซ์ จํากัด.
สถาบันพัฒนาครู คณาจารย์และบุคลากรทางการศึกษา (2250). หลักสูตรพัฒนาผู้นำการเปลี่ยนแปลง เพื่อรองรับการกระจายอำนาจสำหรับผู้บริหารการศึกษา และผู้บริหารสถานศึกษา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์คณะรัฐมนตรีและราชกิจจานุเบกษา.
สมคิด สกุลสถาปัตย์ (2552). “รูปแบบภาวะผู้นําการเปลี่ยนแปลงที่มีประสิทธิผลในการปฏิรูปการศึกษาอย่างยั่งยืน”. วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (2528). สังหวัตถุ 4. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหามงกุฎราชวิทยาลัย.








