วิเคราะห์พฤติกรรมการบริจาคเชิงพุทธพาณิชย์ กับแนวคิดจริยศาสตร์ของพุทธศาสนิกชนไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาพฤติกรรมการบริจาคของพุทธศาสนิกชนไทยและผลกระทบจากส่วนประสมทางการตลาดในบริบทของพุทธพาณิชย์ 2) เพื่อวิเคราะห์คุณค่าและผลประโยชน์ที่ผู้บริจาคคาดหวังจากการบริจาค โดยอ้างอิงกรอบแนวคิดจริยศาสตร์ ได้แก่ จริยศาสตร์หน้าที่ จริยศาสตร์ประโยชน์นิยม และพุทธจริยศาสตร์ การวิจัยใช้ระเบียบวิธีเชิงคุณภาพ โดยคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง จากพุทธศาสนิกชนในจังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 15 คน ซึ่งมีอายุ 50 ปีขึ้นไป และมีประสบการณ์การบริจาคบ่อยครั้งในระดับค่อนข้างสูง

ผลการวิจัยพบว่าพฤติกรรมการบริจาคสามารถจำแนกออกเป็น 3 กลุ่มหลัก ได้แก่ กลุ่มที่บริจาคเพื่อโครงการขนาดใหญ่ กลุ่มที่บริจาคสม่ำเสมอในกิจกรรมทางศาสนา และกลุ่มที่บริจาคในกิจกรรมระดับชุมชน แรงจูงใจสำคัญในการบริจาค ได้แก่ ความเชื่อในบุญกุศล ความผูกพันกับชุมชน และความรู้สึกทางจิตใจ เช่น ความกตัญญูและความเมตตา ส่วนอิทธิพลจากกลยุทธ์ทางการตลาดเชิงพุทธพาณิชย์มีผลต่อการตัดสินใจบริจาคในระดับปานกลางถึงต่ำ

การวิเคราะห์ตามกรอบจริยศาสตร์พบว่า.ผู้ให้ข้อมูลมีแนวคิดสอดคล้องกับจริยศาสตร์เชิงหน้าที่ของอิมมานูเอล คานท์ พุทธจริยศาสตร์ และแนวคิดประโยชน์นิยมของจอห์น สจวร์ต มิลล์ โดยเน้นการให้โดยไม่หวังผลตอบแทนส่วนตน และมุ่งหวังการสืบทอดพระพุทธศาสนาอย่างยั่งยืน ข้อค้นพบนี้สะท้อนแนวทางส่งเสริมการบริจาคที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของคุณธรรม ความโปร่งใส และการสร้างประโยชน์ต่อสังคมและพระพุทธศาสนาอย่างแท้จริง