แนวคิดเรื่องจักรวาลในพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในอรุณวดีสูตร

บทคัดย่อ

พระพุทธเจ้าได้ทรงอธิบายเรื่องโลกและจักรวาลไว้ส่วนหนึ่ง แต่มิได้ทรงเน้น อธิบายเรื่องจักรวาลว่ามีต้นกําเนิดจากที่ใดอย่างแน่ชัด เพราะถือเป็นหนึ่งในเรื่องอจินไตย ทั้งนี้จุดประสงค์แท้จริงพระพุทธองค์ทรงอธิบายเรื่องจักรวาลไว้เพื่อแสดงให้มนุษย์เห็นว่า ทุกสรรพสิ่งในธรรมชาติล้วนมีความ ไม่เที่ยง ไม่ยั่งยืน ไม่แน่นอน มีเกิด มีการดํารงอยู่ชั่ว ขณะหนึ่ง แล้วก็ดับสลายไปตามเหตุปัจจัย

ความหมาย ลักษณะ องค์ประกอบ โครงสร้าง วิวัฒนาการและการดับสลายของจักรวาล ปรากฏข้อมูลที่มีความเหมือนและความต่างจากอรุณวดีสูตร ในสังยุตตนิ กาย สคาถวรรค พระไตรปิฎกเล่มที่ 15 อันสะท้อนให้เห็นพัฒนาการทางความคิดเกี่ยว กับโลกทัศน์ และชีวทัศน์ของคนล้านนาในอดีตที่ได้รับอิทธิพลจากความเชื่อเรื่องผี ศาสนา พราหมณ์ และพระพุทธศาสนา คัมภีร์ฉบับดังกล่าวได้อธิบายเรื่องจักรวาล ที่มีความพิสดาร จากพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน และยังอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับโลกและจักรวาลไว้อีกมากมาย ประการสําคัญ ผู้วิจัยมีข้อสังเกตว่า เนื้อหาเรื่องจักรวาลในตอนท้ายของคัมภีร์ได้ลงท้ายด้วย การอธิบายเรื่องอานิสงส์ผลบุญ และหนทางที่นําไปสู่การหลุดพ้นจากทุกข์หรือนิพพานได้