ความเป็นเมืองและความเหลื่อมล้ำทางรายได้ในบริบทของไทย

Abstract

แม้ว่าการขยายตัวของเมืองและการพัฒนาเมืองก่อให้เกิดประโยชน์ต่อการพัฒนาเศรษฐกิจหลายประการ แต่ก็นำมาซึ่งปัญหาทางด้านสังคมด้วยเช่นกัน โดยเฉพาะ ความเหลื่อมล้ำทางรายได้ ซึ่งยังคงเป็นปัญหาที่เรื้อรังของไทย แม้ว่า รัฐบาลได้ดำเนินนโยบายการพัฒนาเมืองเพื่อการกระจายรายได้ครอบคลุมหลายจังหวัดตลอดระยะเวลา 30 ปีที่ผ่านมา ประสิทธิผลที่ไม่เพียงพอของนโยบายในระยะที่ผ่านมาอาจสะท้อนให้เห็นถึงการออกแบบนโยบายที่ไม่สอดคล้องกับความสัมพันธ์ที่แท้จริงระหว่างความเป็นเมืองและความเหลื่อมล้ำทางรายได้ในบริบทของไทย ดังนั้น งานศึกษาชิ้นนี้จึงมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อวิเคราะห์อิทธิพลของความเป็นเมืองต่อความเหลื่อมล้ำทางรายได้ รวมถึงรูปแบบหรือลักษณะของความสัมพันธ์ดังกล่าว นอกจากนี้ งานศึกษาชิ้นนี้ยังนำข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์มาร่วมวิเคราะห์เพื่อให้การศึกษาสามารถสะท้อนพลวัตของความเป็นเมืองและความเหลื่อมล้ำทางรายได้ได้อย่างครอบคลุม ผลการศึกษาพบว่า ความเป็นเมืองและขนาดของเมืองมีความสัมพันธ์ในลักษณะรูปตัว N กับความเหลื่อมล้ำทางรายได้ โดยมีการเคลื่อนย้ายประชากรระหว่างจังหวัดเป็นกลไกขับเคลื่อนหลักเบื้องหลังความสัมพันธ์ รวมทั้งระดับความเป็นเมืองที่เหมาะสมอยู่ที่ร้อยละ 63.89 ดังนั้น การออกแบบนโยบายการพัฒนาเมืองเพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางรายได้ที่มีประสิทธิผล จึงควรเริ่มจากการพิจารณาระดับความเป็นเมืองในปัจจุบันว่าอยู่ในจุดที่ต่ำเกินไป มากเกินไป หรือใกล้เคียงจุดที่เหมาะสม