แผนชุมชน: การใช้ประโยชน์ที่ดินทำกินชุมชน ตำบลภูฟ้า อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้เป็นบทความเชิงปฏิบัติการเชิงพื้นที่ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อการจัดระเบียบที่ดินทำกินของชุมชน เป็นการจำแนกเขตพื้นที่ทำกินที่ชาวบ้านใช้ประโยชน์กับพื้นที่ป่าไม้ เพื่อการบริหารจัดการควบคุมและแก้ไขปัญหาหมอกควันและไฟป่าให้มีประสิทธิภาพ โดยบูรณาการทำงานร่วมกับโครงการศูนย์ภูฟ้าอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมาคมภูมินิเวศพัฒนาอย่างยั่งยืน สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 13 (แพร่) กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และแกนนำตำบลภูฟ้า การดำเนินการการจัดระเบียบที่ดินให้เป็นไปตามเจตนารมณ์ของตำบลภูฟ้า จำนวน 6 ชุมชน คือ บ้านนากอก บ้านสบมาง บ้านห่างทางหลวง และบ้านผาสุก บ้านห้วยล้อม และบ้านห้วยลอย โดยมีการจำแนกแนวเขตพื้นที่ใช้ประโยชน์ทำกินของชุมชน กับแนวเขตป่าไม้ และแนวเขตพื้นที่ระหว่างหมู่บ้านอย่างชัดเจน เป็นข้อมูลที่ยอมรับร่วมกันเพื่อลดข้อขัดแย้งแนวเขตพื้นที่ มีการวางกฎระเบียบเกี่ยวกับสิทธิทำกินที่ดินชุมชน ซึ่งได้คืนผืนป่าจากพื้นที่ไร่เหล่าที่มีการทิ้งร้างมากกว่า 5 ปี จำนวนประมาณ 11,096 ไร่ และชุมชนได้เรียนรู้ประวัติการใช้ที่ดิน วิเคราะห์คุณสมบัติพื้นที่ทำกินเชิงอนุรักษ์ในเบื้องต้น และวางแผนการใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างยั่งยืน