ลวดลายและรูปแบบผ้าทอลาวครั่ง

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะลวดลาย รูปแบบและสีสันของผ้าทอ ลาวครั่ง กลุ่มตัวอย่าง คือชาวลาวครั่ง อำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท และอำเภอบ้านไร่ จังหวัด อุทัยธานี จำนวน 10 คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ การบันทึกเสียงและบันทึกภาพ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ

ผลการวิจัย พบว่าลวดลายผ้าทอลาวครั่ง มีเทคนิคการทอ 3 วิธี คือการทอจก การทอ มัดหมีและการทอชิด ลวดลายส่วนใหญ่ได้แรงบันดาลใจจากสิ่งที่พบเห็นในชีวิตประจำวัน ความเชื่อและจินตนาการ ลวดลายการจกแบ่งออกเป็นลวดลายจากธรรมชาติ ได้แก่ กลุ่มลายกาบ กลุ่มลายสัตว์ กลุ่มลายพืชและดอกไม้ และลวดลายสิ่งของเครื่องใช้ ลวดลายการ มัดหมี่ ได้แก่ ลวดลายสัตว์ และลวดลายสิ่งของเครื่องใช้ ลวดลายการขิด ได้แก่ ลายพลัวหมาก หวาย รูปแบบของผ้าทอลาวครั่งแบ่งออกเป็น 1) เครื่องแต่งกาย ได้แก่ ผ้าซิน ประกอบด้วยหัว ชิ้น ตัวซินและฝันซิน มีเอกลักษณ์เฉพาะคือตัวซินเป็นผ้ามัดหมีและตื่นซินเป็นผ้าทอจก นอกจากนี้ยังมีเสื้อกั๊กและเสื้อจุบหม้อ เย็บประกอบเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายโดยการเย็บมือด้วย ตะเข็บคู่พับริม เย็บตกแต่งตะเข็บด้วยด้ายสีแดงที่ย้อมจากครั้งโดยใช้การเย็บเดินเส้นและการ เย็บพันริม 2) เคหะสิ่งทอ ได้แก่ หมอนขวาน หมอนหน้าวัวหรือหมอนท้าว หมอนหก ผ้าห่ม ผ้า ปูที่นอน และผ้าหน้ากุ้ง ทำจากผ้าทอจิดและทอจก โดยมีการจัดวางตำแหน่งลวดลายการทอ สำหรับเคหะสิ่งทอแต่ละรูปแบบโดยเฉพาะ ส่วนใหญ่ใช้ในงานมงคล เช่น งานแต่งงาน ลวดลาย ที่ใช้จะสือความหมายถึง การใช้ชีวิตคู่ที่ประสบความสำเร็จ สีที่ใช้ในการทอผ้าให้เกิดลวดลายมี 6 สี ได้แก่ สีแดง สีแสดหรือสีส้มหมากสุก สีเขียว สีเหลือง สีดำและสีขาว