คติการสร้างพระพุทธบาทจำลองศิลปะพม่าในจังหวัดลำปาง

Main Article Content

สุทธิรักษ์ นภาพันธ์
ฤษีเทพขาว พลอยทำ

บทคัดย่อ

ความนิยมสร้างรอยพระพุทธบาทเพื่อแสดงถึงการเป็นตัวแทนและเป็นพุทธบูชาของอินเดียและศรีลังกานั้น ทำให้ดินแดนใกล้เคียงหรือดินแดนที่นับถือพระพุทธศาสนาได้รับเอาคติเกี่ยวกับการสร้างรอยพระพุทธบาทมาด้วย นับตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 22 เป็นต้นมา ในไทยและเมียนมาร์มีการสร้างรูปจำลองของ ìรอยพระบาทî โดยมีความเชื่อแบบเดียวกันคือ ทำให้ดินแดนที่รูปจำลองของรอยพระบาทนั้นประดิษฐานอยู่กลายเป็นดินแดนอันศักดิ์สิทธิ์ซึ่งพระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาโปรด และจะทรงคุ้มครองรักษาตลอดไป ซึ่งรูปพระบาทจำลองที่วัดเกาะวาลุการาม จังหวัดลำปางเป็นพระพุทธบาทจำลองสี่รอยที่แกะสลักจากหินหยกขาวเมืองมัณฑะเลย์ ประเทศเมียนมาร์ แล้วนำมาประดิษฐานที่ประเทศไทยในปีพุทธศักราช 2446 สันนิษฐานว่าการสร้างพระพุทธบาทสี่รอยนี้น่าจะเกิดขึ้นในประเทศไทยและได้แพร่หลายเข้าไปในประเทศเมียนมาร์ เนื่องจากไม่พบพระพุทธบาทสี่รอย ณ ที่ใด ๆ ในประเทศเมียนมาร์

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
นภาพันธ์ ส. ., & พลอยทำ ฤ. . . (2021). คติการสร้างพระพุทธบาทจำลองศิลปะพม่าในจังหวัดลำปาง. วารสารพุทธศิลปกรรม, 4(1), 1–18. สืบค้น จาก https://so09.tci-thaijo.org/index.php/barts/article/view/4666
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กรมการศาสนา. (2532). ประวัติวัดทั่วราชอาณาจักร เล่ม 8. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงศึกษาธิการ.

กิติศักดิ์ เฮงษฎีกุล. (2553). กาดกองต้า ย่านเก่าเล่าเรื่องเมืองลำปาง. พิมพ์ครั้งที่ 2. นนทบุรี: โรงพิมพ์มติชน ปากเกร็ด.

เชษฐ์ ติงสัญชลี. (2558). ประวัติศาสตร์ศิลปะ อินเดียและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้. กรุงเทพมหานคร: มิวเซียมเพรส.

ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. (2511). อธิบายเรื่องพระบาท. กรุงเทพมหานคร: กรมศิลปากร.

นันทนา ชุติวงศ์. (2533). รอยพระพุทธบาทในศิลปะเอเชียใต้และเอเชียอาคเนย์. กรุงเทพมหานคร: ด่านสุทธาการพิมพ์.

พรศิลป์ รัตนชูเดช. (ม.ป.ป.) ภาพลายเส้นพุทธศิลป์ล้านนา. จัดพิมพ์เนื่องในวาระเกษียณอายุราชการ ณ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่ วัดสวนดอก 30 กันยายน 2554.

พระปริยัติโมลี (ฟื้น ปาสาทิโก). (2496). รอยพระพุทธบาท. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ ร.ส.พ.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหามกุฏราชวิทยาลัย. (2534). พระไตรปฎกพรอมอรรถกถา แปลชุด 91 เลม. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพมหามกุฏราชวิทยาลัย.

มณวิภา เจียจันทร์พงษ์. (ม.ป.ป.) รายงานการวิจัยการศึกษาเรื่องตำนานพระพุทธบาทและพระธาตุ. กรุงเทพมหานคร: กรมศิลปากร.

มณเฑียร ศุภลักษณ์. (2541). รอยพระพุทธบาทในประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: บริษัท เอส.ที.พี. เวิลด์ มีเดีย จำกัด.

มณีรัตน์ รัตนัง. (2546). ประติมากรรมประดับศาสนาสถานพม่าในเมืองลำปาง. เชียงใหม่ : ภาควิชาศิลปะไทย คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2546). ศิลปะล้านนา. กรุงเทพมหานคร: กรมศิลปากร.

สมเกียรติ โล่เพชรัตน์. (2550). พระพุทธรูปศิลปะพม่า ประวัติศาสตร์ชนชาติพม่ากับประติมากรรมในพระพุทธศาสนา. กรุงเทพมหานคร: สยามอินเตอร์เนชั่นแนลบุคส์.

สุภัทรดิศ ดิศกุล. (2540). ประวัติศาสตร์ศิลปะประเทศใกล้เคียง. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มติชน.