ตุงล้านนา: สื่อสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนา

Main Article Content

พระปลัดจตุพร วชิรญาโณ
ปรุตม์ บุญศรีตัน

บทคัดย่อ

ตุง เป็นสิ่งประดิษฐ์ที่หล่อหลอมมาจากภูมิปัญญาความเชื่อ ประเพณี และวัฒนธรรม อันเก่าแก่และงดงามของชาวล้านนา ที่ยังผูกพันและมีบทบาทและอิทธิพลต่อวิถีชีวิตประจำวันของชาวล้านนา ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันหรือตั้งแต่เกิดจนตาย ความเชื่อเกี่ยวกับการสร้างตุง หรือทานตุงมีความสัมพันธ์กับพิธีกรรมในพระพุทธศาสนาและประเพณีต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตของชาวล้านนา โดยมีความเชื่อว่าตุงเป็นสัญลักษณ์ของความดี ความเป็นสิริมงคล และเป็นสื่อในการนำวิญญาณของผู้ถวายตุง และวิญญาณของผู้ล่วงลับที่มีผู้ถวายตุงให้ได้ไปสู่สรวงสวรรค์ นอกจากนั้นยังใช้ตุงเป็นเครื่องสักการะถวายไว้ในพระพุทธศาสนาอีกด้วย การถวายตุงดังกล่าวนับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันเก่าแก่ของชาวล้านนา และยังสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาของชาวล้านนา ที่ยังตกทอดมาถึงปัจจุบัน โดยผ่านการถ่ายทอดจากคนรุ่นหนึ่งมายังอีกรุ่นหนึ่ง ตำนานตุงจึงเป็นภูมิปัญญา ความเชื่อ ความศรัทธา เพื่อหวังอานิสงส์และความสุขความเจริญแก่ตนเอง และอนุชนรุ่นต่อไปควรช่วยกันสืบสาน รักษาไว้เป็นมรดกของชาวล้านนาสืบต่อไป

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
วชิรญาโณ พ. . ., & บุญศรีตัน ป. . . (2021). ตุงล้านนา: สื่อสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนา. วารสารพุทธศิลปกรรม, 4(2), 104–124. สืบค้น จาก https://so09.tci-thaijo.org/index.php/barts/article/view/4662
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ชไมพร พรเพ็ญพิพัฒน์. (2546). ตุงมรดกแผ่นดินล้านนา. กรุงเทพมหานคร: ที เจ เจ.

ตำนานมูลศาสนา. (2544). มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่.

พระปลัดนิรันดร์ อภิวฑฺฒโน (ขันธิมา). (2551). ตุงล้านนาภูมิปัญญาของบรรพชน. พิมพ์ครั้งที่ 2. เชียงใหม่: โรงพิมพ์ หจก. อนุพงษ์การพิมพ์.

พระพุทธโฆสาจารย์. (2553). ธมฺมปทฏฺฐกถา ปฐโม ภาโค. พิมพ์ครั้งที่ 35. นครปฐม: โรงพิมพ์มหา มกุฏราชวิทยาลัย.

มณี พยอมยงค์. (2529). วัฒนธรรมล้านนาไทย. (ภาคเหนือ) กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานิช.

มณี พยอมยงค์. (2543). ประเพณีสิบสองเดือนล้านนาไทย รวมเล่ม. เชียงใหม่ : ส.ทรัพย์การพิมพ์.

มณี พยอมยงค์. และศิริรัตน์ อาศนะ. (2538). เครื่องสักการะในล้านนาไทย. เชียงใหม่: ส.ทรัพย์การพิมพ์.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงการณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ยุพิน เข็มมุกด์. (2553). ช่อและตุง ศิลป์แห่งศรัทธา ภูมิปัญญาท้องถิ่น. เชียงใหม่: เชียงใหม่โรงพิมพ์แสงศิลป์.

รักชนก อินจันทร์. (2552). “การพัฒนาหลักสูตรรายวิชางานประดิษฐ์ เรื่องการใช้ตุงล้านนา”. วิทยานิพนธ์ สาขาวิชาอาชีวศึกษามหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ราชบัณฑิตยสถาน. (2554). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร : ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์ จำกัด.

เรณู อรรฐาเมศร์. (2529). “การเปลี่ยนแปลงค่านิยมชาวล้านนา”. รายงานวิจัย. วัฒนธรรมของสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ.

วิธวดี ทวีทรัพย์. (2544). “อาชีพการทอตุงใย บ้านแท่นดอกไม้ อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่”. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

วิลักษณ์ ศรีป่าซาง. (2542). ทุง. สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่ม 5. กรุงเทพมหานคร : สยามเพรสแมเนจเม้นท์.