ตุงล้านนา: สื่อสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนา
Main Article Content
บทคัดย่อ
ตุง เป็นสิ่งประดิษฐ์ที่หล่อหลอมมาจากภูมิปัญญาความเชื่อ ประเพณี และวัฒนธรรม อันเก่าแก่และงดงามของชาวล้านนา ที่ยังผูกพันและมีบทบาทและอิทธิพลต่อวิถีชีวิตประจำวันของชาวล้านนา ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันหรือตั้งแต่เกิดจนตาย ความเชื่อเกี่ยวกับการสร้างตุง หรือทานตุงมีความสัมพันธ์กับพิธีกรรมในพระพุทธศาสนาและประเพณีต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตของชาวล้านนา โดยมีความเชื่อว่าตุงเป็นสัญลักษณ์ของความดี ความเป็นสิริมงคล และเป็นสื่อในการนำวิญญาณของผู้ถวายตุง และวิญญาณของผู้ล่วงลับที่มีผู้ถวายตุงให้ได้ไปสู่สรวงสวรรค์ นอกจากนั้นยังใช้ตุงเป็นเครื่องสักการะถวายไว้ในพระพุทธศาสนาอีกด้วย การถวายตุงดังกล่าวนับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันเก่าแก่ของชาวล้านนา และยังสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาของชาวล้านนา ที่ยังตกทอดมาถึงปัจจุบัน โดยผ่านการถ่ายทอดจากคนรุ่นหนึ่งมายังอีกรุ่นหนึ่ง ตำนานตุงจึงเป็นภูมิปัญญา ความเชื่อ ความศรัทธา เพื่อหวังอานิสงส์และความสุขความเจริญแก่ตนเอง และอนุชนรุ่นต่อไปควรช่วยกันสืบสาน รักษาไว้เป็นมรดกของชาวล้านนาสืบต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ชไมพร พรเพ็ญพิพัฒน์. (2546). ตุงมรดกแผ่นดินล้านนา. กรุงเทพมหานคร: ที เจ เจ.
ตำนานมูลศาสนา. (2544). มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่.
พระปลัดนิรันดร์ อภิวฑฺฒโน (ขันธิมา). (2551). ตุงล้านนาภูมิปัญญาของบรรพชน. พิมพ์ครั้งที่ 2. เชียงใหม่: โรงพิมพ์ หจก. อนุพงษ์การพิมพ์.
พระพุทธโฆสาจารย์. (2553). ธมฺมปทฏฺฐกถา ปฐโม ภาโค. พิมพ์ครั้งที่ 35. นครปฐม: โรงพิมพ์มหา มกุฏราชวิทยาลัย.
มณี พยอมยงค์. (2529). วัฒนธรรมล้านนาไทย. (ภาคเหนือ) กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานิช.
มณี พยอมยงค์. (2543). ประเพณีสิบสองเดือนล้านนาไทย รวมเล่ม. เชียงใหม่ : ส.ทรัพย์การพิมพ์.
มณี พยอมยงค์. และศิริรัตน์ อาศนะ. (2538). เครื่องสักการะในล้านนาไทย. เชียงใหม่: ส.ทรัพย์การพิมพ์.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงการณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร : มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ยุพิน เข็มมุกด์. (2553). ช่อและตุง ศิลป์แห่งศรัทธา ภูมิปัญญาท้องถิ่น. เชียงใหม่: เชียงใหม่โรงพิมพ์แสงศิลป์.
รักชนก อินจันทร์. (2552). “การพัฒนาหลักสูตรรายวิชางานประดิษฐ์ เรื่องการใช้ตุงล้านนา”. วิทยานิพนธ์ สาขาวิชาอาชีวศึกษามหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2554). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร : ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์ จำกัด.
เรณู อรรฐาเมศร์. (2529). “การเปลี่ยนแปลงค่านิยมชาวล้านนา”. รายงานวิจัย. วัฒนธรรมของสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ.
วิธวดี ทวีทรัพย์. (2544). “อาชีพการทอตุงใย บ้านแท่นดอกไม้ อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่”. วิทยานิพนธ์ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
วิลักษณ์ ศรีป่าซาง. (2542). ทุง. สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่ม 5. กรุงเทพมหานคร : สยามเพรสแมเนจเม้นท์.