สกุลช่างพระพุทธรูปสำริดในลุ่มน้ำแม่อิง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อวิเคราะห์พระพุทธรูปสำริดในลุ่มแม่น้ำอิง ผลการวิเคราะห์พบว่า ลุ่มน้ำแม่อิงเป็นสาขาหนึ่งของน้ำแม่โขง มีกว๊านพะเยาหรือหนองเอี้ยงเป็นแหล่งน้ำขนาดใหญ่ที่สุด ซึ่งเป็นที่ตั้งเมืองพะเยาอันเปรียบเสมือนรอยต่อดินแดนระหว่างเชียงใหม่กับสุโขทัย นครเมืองน่านและล้านช้าง โดยดินแดนลุ่มน้ำแม่อิงจะมีปฏิสัมพันธ์กับรัฐสุโขทัยอย่างมาก เพราะมีที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ใกล้ชิดกัน ส่งผลต่องานศิลปกรรมโดยเฉพาะการสร้างสรรค์พระพุทธรูปสำริด ที่มีรูปแบบศิลปกรรมสุโขทัยเข้ามาปะปน ขณะเดียวกันก็เกิดสกุลช่างเฉพาะพื้นที่ขึ้นมาในช่วงพุทธศตวรรษที่ 21 พบหลักฐานในพื้นที่เมืองโบราณ พะเยา ลอ เชียงคำ เทิง เชียงของ รวมทั้งล้านช้าง ในการศึกษาครั้งนี้สามารถจัดกลุ่มสกุลช่าง 5 กลุ่ม (กำหนดชื่อตามอำเภอที่เก็บรักษา) ได้แก่ สกุลช่างพะเยา สกุลช่างจุน สกุลช่างเชียงคำ สกุลช่างเทิง และสกุลช่างเชียงของ
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรรณิการ์ วิมลเกษม. (2533). “จารึกบ้านห้วยทราย”. ภาษา จารึก คุรุรำลึก เนื่องในวาระฉลองอายุครบ 6 รอบ ของศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร ภาควิชาภาษาตะวันออก และชมรมรวมใจจารึก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร. กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำกัดจงเจริญการพิมพ์.
จิตร ภูมิศักดิ์. (2538). “ขุนเจือง: ชาวเสียมแห่งลุ่มแม่น้ำกก” ในท้าวฮุ่ง-ขุนเจือง วีรบุรุษสองฝั่งโขง. กรุงเทพมหานคร: ศิลปวัฒนธรรม.
เทิม มีเต็ม และบุญเลิศ เสนานนท์. (2530). จารึกฐานพระพุทธรูปพระเจ้ายุษธิษฐิระ. ศิลปากร. 31(4), 30.
ประพันธ์ บุญเมือง. (2544). ประวัติบ้านพระเนตร-ห้วยโป่ง อำเภอขุนตาล จังหวัดเชียงราย. เชียงราย: โรงพิมพ์สยามโฆษณาและการพิมพ์.
พระยาประชากิจกรจักร. (2516). พงศาวดารโยนก. กรุงเทพมหานคร: บุรินทร์การพิมพ์.
พิเศษ เจียจันทร์พงษ์. (2538). “ประวัติศาสตร์เมืองพะเยาจากจารึกเมืองพะเยา” ในประชุมจารึกเมืองพะเยา. กรุงเทพมหานคร: ศิลปวัฒนธรรม.
พิเศษ เจียจันทร์พงษ์. (2546). ของชิ้นเอก: หลวงพ่อนาก พระพุทธรูปพระเจ้ายุธิษฐิระ. ศิลปากร. 46(1), 110.
พิษณุ จันทร์วิทัน. แปล. (2546). ล้านนาไทยในแผ่นดินพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์วิญญูชน.
ไพฑูรย์ ดอกบัวแก้ว. (2532). พม่ารบไทย. เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
วราวุธ ศรีโสภาค. (2538). ชุมชนโบราณที่มีคู-คันดินล้อมรอบในลุ่มน้ำแม่อิง: การศึกษาเชิงภูมิศาสตร์การตั้งถิ่นฐานและความสัมพันธ์ในระบบโครงสร้างสังคมเมือง. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาโบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ศรีศักร วัลลิโภดม. (2545). ประวัติศาสตร์โบราณคดีของล้านนาประเทศ. กรุงเทพมหานคร: พิฆเณศ พริ้นติ้ง เซ็นเตอร์ จำกัด.
ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2547). ศิลปะสุโขทัย: บทวิเคราะห์หลักฐานโบราณคดี จารึกและศิลปกรรม. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2551). ศิลปะเมืองเชียงแสน: วิเคราะห์งานศิลปกรรมร่วมกับหลักฐานทางโบราณคดี และเอกสารทางประวัติศาสตร์, กรุงเทพมหานคร: บริษัทรุ่งศิลป์ การพิมพ์.
สรัสวดี อ๋องสกุล. (2546). ประชุมพงศาวดารฉบับราษฎร์ ภาคที่ 4 พื้นเมืองเชียงแสน. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์พับลิชชิ่งจำกัด มหาชน.
สรัสวดี อ๋องสกุล. (2551). ประวัติศาสตร์ล้านนา. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด มหาชน.
สำนักนายกรัฐมนตรี. (2514). ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่. กรุงเทพมหานคร: คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี.
สุจิตต์ วงษ์เทศ. บรรณาธิการ. (2527). เมืองพะเยา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ พิฆเณศ.
สุรศักดิ์ ศรีสำอาง. (2527). พระพุทธรูปที่สำคัญในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สวรรควรนายก. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์คุรุสภา.
สุรสวัสดิ์ สุขสวัสดิ์ และ ฮันธ์ เพนส์. (2550). พุทธศิลปะในนิกายสีหฬภิกขุ พ.ศ. 1900-2100 (ราว ค.ศ. 1350-1550). เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
แสง มนวิทูร. แปล. พระรัตนปัญญาเถระ. (2501). ชินกาลมาลีปกรณ์. พระนคร: ห้างหุ้นส่วนจำกัด ศิวพร.
ฮันธ์ เพนธ์ และคณะ. (2540). ประชุมจารึกล้านนา เล่ม 1 จารึกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงแสน, เชียงใหม่: คลังข้อมูลจารึกล้านนา สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ฮันส์ เพนธ์ และคณะ. (2540). ประชุมจารึกล้านนา เล่ม 1 จารึกในพิพิธภัณฑ์ ฯ เชียงแสน. เชียงใหม่: คลังข้อมูลจารึกล้านนา สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ฮันส์ เพนธ์. (2519). คำจารึกที่ฐานพระพุทธรูปในนครเชียงใหม่. กรุงเทพมหานคร: คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี.
A.B. Griwold, DATE BUDDHA IMAGE OF NORTHERN SIAM. Artibus Asiae Supplement XVI. 1957.