เหล่าเทวดาและผีที่รักษาพระธาตุพนม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์เทวดาและผีที่รักษาพระธาตุพนม พบว่าเทวดาที่รักษาพระธาตุพนม ได้แก่ พระแม่ธรณีรักษาพื้นดิน บริวารพระอินทร์รักษาท้องฟ้า และบริวารของท้าวจตุโลกบาลที่มีอำนาจในทิศทั้ง 4 รวมทั้งสิ้น 6 องค์ ผีมเหศักดิ์ที่รักษาพระธาตุพนมมี 3 องค์ ได้แก่ เจ้าแสนเมือง รักษาภายในกำแพงพระมหาธาตุเจ้า เจ้าเมืองขวา รักษากำแพงมหาธาตุเจ้าชั้นนอก เจ้าโต่งกาง (โต่งกว้าง) รักษาน้ำ ดิน เจดีย์ ตั้งแต่ปากน้ำเซไหลตกปากก่ำทิศใต้ นอกจากนี้ยังมีผีเจ้าเฮือนที่เดิมหมายถึงผู้ปกครองข้าโอกาสซึ่งพระกษัตริย์ถวายไว้ให้ดูแลรักษาพระธาตุพนม เรียกพันเฮือนหิน หรือพระยาธาตุ ทั้งนี้เทวดาทั้ง 6 ผีมเหศักดิ์ทั้ง 3 มีฤทธิ์อำนาจบันดาลให้ผู้กราบไหว้สมความปรารถนาได้
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมศิลปากร. (2537). อุรังคธาตุ ตำนานพระธาตุพนม. พิมพ์เนื่องในการสัมมนาทางวิชาการเรื่องวรรณกรรมสองฝั่งโขง. กรุงเทพมหานคร: เรือนแก้ว.
กรมศิลปากร. (2522). จดหมายเหตุการณ์บูรณปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุพนม ณ วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม พ.ศ. 2518-2522. กรุงเทพมหานคร: กรมศิลปากร.
กรมศิลปากร. (2563). อุรังคนิทานธาตุ ฉบับหอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ นครพนม. นครพนม: หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ นครพนม.
จอมพณ สมหวัง พระสุกฤษฏิ์ ปิยสีโล. (2561). “อิทธิพลของท้าวจตุโลกบาลที่มีต่อสังคมพระพุทธศาสนาล้านนา”. วารสารบัณฑิตแสงโคมคำ. 3(1), 18.
ทศพล อาจหาญ. (2542). ข้าโอกาสพระธาตุพนม อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม. วิทยานิพนธ์ ศิลปะศาสตร มหาบัณฑิต สาขาวิชาไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
บำเพ็ญ ณ อุบล. (2542). “มเหสักข์, ผี: พิธีกรรม”. สารนุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน เล่ม 11. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
พระครูโกศลพนมกิจ. (2552). จดหมายเหตุพระธาตุพนมในแม่น้ำโขง ณ นครพนม. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิโตโยต้าประเทศไทย.
พระธรรมราชานุวัตร (แก้ว อุทุมมาลา). (2551). อุรังคนิทาน ตำนานพระธาตุพนม (พิสดาร). พิมพ์ครั้งที่ 11. กรุงเทพมหานคร :นีลนาราการพิมพ์.
พระมหาดวง รามางกูร. (2476). พื้นเมืองพนม (ประวัติวงส์เจ้าเมืองพนม). กรุงเทพมหานคร: วัดบวรนิเววิหาร.
พิเชฐ สายพันธ์. (2542). “ผีเจ้าเฮือน 3 พระองค์ : พิธีกรรมสืบทอดกลุ่มข้าโอกาสธาตุพนม”. ไทยคดีศึกษา. 15(2), 48.
เพลิงสุริยเทพ รามางกูร ณ โคตะปุระ. (ปริวรรต). ลำพื้นเวียงจัน. (ยังไม่ได้พิมพ์เผยแพร่)
ภานุพงษ์ อุดมศิลป์. (2554). ลัทธิพิธีการนับถือเจ้าแม่สองนางกับชุมชนชายฝั่งลุ่มน้ำโขง. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรดุษฎีบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพมหานคร: ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์ จำกัด.
สพสันติ์ เพชรคำ. (2554). ลวงลุ่มน้ำโขง: พื้นที่ทางเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนบริเวณพรมแดนไทย-ลาว. วิทยานิพนธ์ ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
สุรศักดิ์ ศรีสำอาง. (2545). ลำดับกษัตริย์ลาว. กรุงเทพมหานคร: สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ.
อรรถ นัทนจักร. (2529). ประวัติศาสตร์นิพนธ์อีสาน: การศึกษาเชิงวิเคราะห์ประเพณีการจดบันทึกประวัติศาสตร์หัวเมืองอีสานถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
อรุณรัตน์ วิเชียรเขียว. (2520). คัมภีร์พระธรรมศาสตร์บูราณ. กรุงเทพมหานคร: สบายสา
