ภูกำพร้า: ภูเขาศักดิ์สิทธิ์ตามคติพุทธศาสนา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ภูกำพร้าอันเป็นสถานที่ประดิษฐานพระธาตุพนมในอุรังคธาตุนิทาน ผลการวิจัยพบว่า ภูกำพร้ามีนัยสำคัญเกี่ยวข้องกับประวัติพระศรีอาริยเมตไตรย ทั้งยังเป็นสถานที่ประดิษฐานพระธาตุของพระพุทธเจ้าทั้ง 5 ในภัทรกัป ความเป็นกำพร้าในคำว่าภูกำพร้าแสดงให้เห็นถึงลักษณะภูเขาลูกโดดที่โผล่ขึ้นท่ามกลางที่ราบ และคำว่าภูในภูกำพร้านี้มีความหมายตรงกับคำว่าพนมในพระธาตุพนม นอกจากนี้ยังพบว่าชื่อภูกำพร้านี้ยังถูกใช้เป็นชื่อวัดอื่นๆ ทั้งในล้านช้าง ล้านนาและลพบุรี โดยในล้านนาใช้คำว่าม่อนกำพร้าแทนคำว่าภูกำพร้า อย่างไรก็ตาม ผลจากการขุดค้นทางโบราณคดีใน พ.ศ. 2518-2522 พบว่าภูกำพร้าที่ตั้งพระธาตุพนมเกิดจากการกระทำของมนุษย์
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมศิลปากร. (2485). ประชุมตำนานพระธาตุ ภาคที่ 1. พิมพ์เนื่องในงานศพนางแข ฟูศักดิ์. พระนคร: พานิชสุภผล.
กรมศิลปากร. (2510). ประชุมตำนานพระธาตุ ภาคที่ 2. พิมพ์เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพ พันตำรวจโทสลับ เกียรติสุต. พระนคร: พระจันทร์.
กรมศิลปากร. (2537). อุรังคธาตุ ตำนานพระธาตุพนม. พิมพ์เนื่องในการสัมมนาทางวิชาการเรื่องวรรณกรรมสองฝั่งโขง. กรุงเทพมหานคร: เรือนแก้ว.
กรมศิลปากร. (2522). จดหมายเหตุการณ์บูรณปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุพนม ณ วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม พ.ศ. 2518-2522.
กรุงเทพมหานคร: กรมศิลปากร.
กรมศาสนา. (2535). ประวัติวัดทั่วราชอาณาจักร เล่ม 11. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การศาสนา.
กรมศิลปากร. (2539). ประวัติวัดทั่วราชอาณาจักร เล่ม 15. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์การศาสนา.
ดาวเรือง วิทยารัฐ. (2563). คำไทย-คำเทศ. วารสารภาษาและวรรณคดีไทย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 37(2), 160-165.
เทศบาลตำบลทาขุมเงิน. วัดถ้ำจอมธรรม. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://thakhumnguen.go.th. [10/4/2564]
พิชัย วาศนาส่ง. (2518). “ธาตุพนม: คัดจากบางตอนของข้อเขียนโดยเรจินันด์ เลอเมย์” วารสารเมืองโบราณฉบับพิเศษ พระธาตุพนม. กรุงเทพมหานคร: เมืองโบราณ.
เพลิงสุริยเทพ รางมางกูร ณ โคตะปุระ (ปริวรรต). สังกาดมหาธาตุพระนมโคดมเจ้า ฉบับวัดโพสีตาก บ้านปากเงยใต้ เมืองปากแบ่ง เขตอุดมไซ สปป.ลาว (ยังไม่ได้พิมพ์เผยแพร่)
เพลิงสุริยเทพ รางมางกูร ณ โคตะปุระ (ปริวรรต). พื้นธาตุพนม ฉบับวัดใหม่สุวันนะพูมาราม บ้านป่าขาม เมืองหลวงพระบาง แขวงเมืองหลวงพระบาง สปป.ลาว. (ยังไม่ได้พิมพ์เผยแพร่)
เพลิงสุริยเทพ รางมางกูร ณ โคตะปุระ (ปริวรรต). พื้นพระบาทใช้ชาติหรือพื้นครุทฮาช ฉบับพระครูสิริปัญญาวุฒิ (ขุนละคร ขันตะ) วัดศรีสุมังค์ บ้านนาถ่อนท่า ตำบลนาถ่อน อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม. (ยังไม่ได้พิมพ์เผยแพร่)
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพมหานคร: ศิริวัฒนาอินเตอร์พริ้นท์ จำกัด.
วัชรินทร์ พุ่มพงษ์แพทย์. (2519). “ข้อมูลใหม่ที่ได้จากจารึกในพระธาตุพนม”. วารสารศิลปากร. 20( 1-2), 135-145.
วชิรพงศ์ ยศเมฆ. (2558). “ประวัติศาสตร์บอกเล่า ที่เกี่ยวเนื่องกับสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช และเมืองนครศรีธรรมราช”. ที่ระลึกพิธีประดิษฐานและสมโภชพระบรมรูปสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช. นครศรีธรรมราช: กองทัพภาคที่ 4.
ศานติ โบดินันท์ และคณะ. (2561). พระเจ้าตากสินมหาราชไม่ได้สิ้นพระชนม์ที่กรุงธนและที่เมืองคอน. นครศรีธรรมราช: อักษรการพิมพ์.
สัมภาษณ์ พรศิลป์ รัตนชูเดช. อาจารย์มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่. 9 เมษายน 2564.