ระยะเวลาดำเนินงานในกระบวนการยุติธรรมของศาลปกครอง : ข้อสังเกตบางประการต่อร่างพระราชบัญญัติกำหนดระยะเวลาดำเนินงานในกระบวนการยุติธรรม พ.ศ. ....

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

ร่างพระราชบัญญัติกำหนดระยะเวลาดำเนินงานในกระบวนการยุติธรรม พ.ศ. .... ^[1]มีสาระสำคัญที่มุ่งหมายให้ประชาชนทราบกรอบระยะเวลาการปฏิบัติงานของหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมเพื่อประโยชน์ในการวางแผนและสามารถคาดการณ์ได้ว่า หน่วยงานดังกล่าวจะพิจารณาเรื่องของตนแล้วเสร็จเมื่อใด หรือในแต่ละขั้นตอนควรจะใช้เวลาเพียงใดทั้งยังช่วยให้ทราบถึงข้อขัดข้องอันเป็นเหตุแห่งความล่าช้าในการดำเนินงานนั้นได้รวมตลอดจนยังมีหลักเกณฑ์ที่สะท้อนการทำงานของรัฐสมัยใหม่ที่เปิดโอกาสและให้สิทธิแก่ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในการเข้าถึงข้อมูล ตรวจสอบความคืบหน้าของการดำเนินงานด้วยการนำเทคโนโลยีสารสนเทศมารปรับใช้เพื่อให้เกิดความสะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น  อย่างไรก็ดี ในทางปฏิบัติการกำหนดกรอบระยะเวลาอย่างเป็นการทั่วไปและนำกรอบระยะเวลาดังกล่าวมาใช้เป็นเกณฑ์กลาง อาจเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้ยากและนำมาใช้ได้อย่างจำกัดทั้งร่างพระราชบัญญัติฉบับนี้ยังให้อำนาจผู้บังคับบัญชาพิจารณาดำเนินการทางวินัยกรณีที่เห็นว่าผู้รับผิดชอบปฏิบัติงานไม่แล้วเสร็จภายในระยะเวลาที่กำหนดอีกด้วยนับเป็นความท้าทายหนึ่งของศาลปกครองซึ่งเป็นหน่วยงานที่อยู่ภายใต้การบังคับใช้ร่างพระราชบัญญัติดังกล่าว ในการจะกำหนดกรอบระยะเวลาแล้วเสร็จให้สอดคล้องและเหมาะสมกับลักษณะ สภาพ หรือประเภทคดี รวมทั้งปริมาณงานที่อยู่ในความรับผิดชอบทั้งยังต้องเร่งจัดทำฐานข้อมูลให้ครบถ้วนในแต่ละขั้นตอน และจัดให้มีระบบเทคโนโลยีสารสนเทศหรือวิธีการอื่นใดที่ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องสามารถเข้าถึงข้อมูลได้โดยสะดวกและรวดเร็ว เพื่อให้สามารถทราบหรือตรวจสอบความคืบหน้าของการดำเนินงานในกระบวนการยุติธรรมของศาลปกครองได้โดยตรง ตลอดจนการจัดการระบบในการบันทึกเหตุแห่งความล่าช้า ระบบแจ้งให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทราบ หรือระบบในการรายงาน
ให้ผู้บังคับบัญชาได้พิจารณาในภาพรวม เพื่อเป็นเครื่องช่วยในการจัดทำรายงานดังกล่าวโดยอัตโนมัติและไม่เป็นการสร้างภาระให้แก่ผู้ปฏิบัติงานจนเกินสมควร บทความนี้ จึงมีความมุ่งหมายที่นอกจากจะศึกษาหลักการและเหตุผลในร่างพระราชบัญญัติกำหนดระยะเวลาดำเนินงานในกระบวนการยุติธรรม พ.ศ. .... โดยสังเขปแล้ว ยังจะศึกษาขั้นตอนตามกฎหมายในการดำเนินงานในกระบวนการยุติธรรมของศาลปกครองเพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการกำหนดกรอบการนับระยะเวลาในการดำเนินงาน พร้อมตัวอย่างการแก้ปัญหาการอำนวยความยุติธรรมที่ล่าช้าของศาลปกครองเยอรมันประกอบการพิจารณาเสนอเป็นข้อสังเกตบางประการที่มีต่อร่างพระราชบัญญัติกำหนดระยะเวลาดำเนินงานในกระบวนการยุติธรรม พ.ศ. ....

[1] เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2565 ราชกิจจานุเบกษาได้ประกาศใช้ร่างพระราชบัญญัติกำหนดระยะเวลาดำเนินงาน
ในกระบวนการยุติธรรม พ.ศ. .... โดยให้เรียกว่า “พระราชบัญญัติกำหนดระยะเวลาดำเนินงานในกระบวนการยุติธรรม พ.ศ. 2565” และให้มีผลใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดเก้าสิบวันนับแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป  ทั้งนี้ บรรดาหลักการและเนื้อหาส่วนใหญ่ของฉบับร่างกฎหมายที่นำมาใช้วิเคราะห์ในบทความนี้กับฉบับที่ประกาศบังคับใช้ไม่มีความแตกต่างกันในสาระสำคัญ