จิตตปัญญาศึกษากับการเสริมสร้างความฉลาดทางอารมณ์ในวัยรุ่น
คำสำคัญ:
จิตตปัญญาศึกษา, ความฉลาดทางอารมณ์, วัยรุ่นบทคัดย่อ
จิตตปัญญาศึกษาเป็นแนวทางที่มุ่งเน้นการพัฒนาจิตใจและปัญญาภายในบุคคล ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเสริมสร้างความฉลาดทางอารมณ์ในวัยรุ่น อารมณ์ของวัยรุ่น มีความอ่อนไหวต่ออิทธิพลของบุคคลอื่น ๆ ส่วนใหญ่มักมีอิทธิพลต่อแรงกดดันทางสังคม วัยรุ่นอาจเริ่มแสดงอารมณ์ให้เห็นชัดเจนหรือรุนแรงขึ้น โดยเฉพาะเมื่อรู้สึกไม่พอใจ ทั้งยังอาจแสดงอารมณ์ก้าวร้าว หรือมีอารมณ์ขึ้น ๆ ลง ๆ ที่ส่งผลให้เกิดความขัดแย้งกับพ่อแม่ หรือเพื่อนได้ การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนภายในร่างกายเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดอารมณ์เหล่านี้ อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ในวัยรุ่นเป็นสิ่งธรรมดา และสามารถจัดการได้โดยการเรียนรู้วิธีการควบคุมและแสดงอารมณ์แบบผู้ใหญ่ได้
หลัก 6 ประการของจิตตปัญญาศึกษาที่ส่งเสริมความฉลาดทางอารมณ์ในวัยรุ่น ประกอบด้วย
1) พิจารณาด้วยใจอย่างใคร่ครวญ การฝึกให้วัยรุ่นรู้จักสังเกตและพิจารณาอารมณ์ ความคิด และพฤติกรรมของตนเองอย่างใคร่ครวญ ช่วยให้วัยรุ่นเข้าใจตนเองอย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้น 2) เชื่อมโยงสัมพันธ์ การส่งเสริมให้วัยรุ่นเห็นความเชื่อมโยงระหว่างตนเองกับผู้อื่นและสิ่งรอบตัว ช่วยให้วัยรุ่นเข้าใจและเห็นอกเห็นใจผู้อื่นมากขึ้น
3) ฟังอย่างลึกซึ้ง การฝึกให้วัยรุ่นฟังผู้อื่นอย่างตั้งใจและใส่ใจ ช่วยให้วัยรุ่นเข้าใจความรู้สึกและความคิดของผู้อื่นได้อย่างถูกต้อง 4) เฝ้ามองเห็นตามความเป็นจริง: การส่งเสริมให้วัยรุ่นมองโลกและชีวิตตามความเป็นจริง ไม่ตัดสินหรือมีอคติ ช่วยให้วัยรุ่นเข้าใจโลกและชีวิตได้อย่างถูกต้อง 5) ชุมชนแห่งการเรียนรู้ การสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้และการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ ช่วยให้วัยรุ่นได้เรียนรู้และพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง และ6) การสะท้อนคิด การส่งเสริมให้วัยรุ่นทบทวนและสะท้อนคิดเกี่ยวกับประสบการณ์ต่าง ๆ ที่ผ่านมา ช่วยให้วัยรุ่นได้เรียนรู้และพัฒนาตนเองจากประสบการณ์
องค์ประกอบ 5 ประการของความฉลาดทางอารมณ์ในวัยรุ่นประกอบด้วย 1) ตระหนักรู้ตนเองความสามารถในการรับรู้อารมณ์ ความคิด และความต้องการของตนเอง 3) ควบคุมอารมณ์ ความสามารถในการจัดการและควบคุมอารมณ์ของตนเองได้อย่างเหมาะสม 4) ความสามารถในการรับรู้ เข้าใจ และเห็นอกเห็นใจความรู้สึกของผู้อื่น ความสามารถในการเข้าใจและเห็นอกเห็นใจความรู้สึกของผู้อื่น 5) การสร้างและรักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น ความสามารถในการสร้างและรักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นละ 6) การสร้างแรงจูงใจให้ตนเอง มุ่งมั่นที่จะบรรลุเป้าหมาย และมีความพากเพียรความสามารถในการสร้างแรงจูงใจให้ตนเอง มุ่งมั่นที่จะบรรลุเป้าหมาย
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Bar-On, R. (2000). The handbook of emotional intelligence: Theory, development, assessment, and application at home, school, and in the workplace. Jossey-Bass Inc.
Barragán Martín, A. B., Molero Jurado, M. M., Pérez-Fuentes, M. C., Simón Márquez, M. M., Martos Martínez, Á., Sisto, M., & Gázquez Linares, J. J. (2021). Emotional intelligence and academic engagement in adolescents: The mediating role of self-esteem. Psychology Research and Behavior Management, 14, 307-316. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7979349/
Boonprasert S.. (2018). Emotional intelligence, perceived organizational support predicting the helping of accident inspectors in a general insurance company in Bangkok [Master's thesis, King Mongkut's University of Technology North Bangkok]. (in Thai)
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Harvard University Press.
Chanthasukree, S., & Chanthasukree, U. (2023). Development of emotional intelligence by using music activities of junior high school students Kasetsart University Laboratory School Kamphaeng Saen Campus Educational Research and Development Center. Journal of Education and Human Development, 7(1), 126-137. (in Thai)
Charupaisan, T. (2023, November 21). Emotional intelligence by Thanaporn Charupaisan. Work with Passion Training. https://workwithpassiontraining.com (in Thai)
Cheaha, D., Wanphet, P., Rattanasalee, N., & Thongsong, B. (2024). EEG neural substrates of cognitive engagements for research-based learning with contemplative education in the young child. Trends in Sciences, 21(6), 7679-7679. (in Thai)
Chuasang, S. (2019). A cognitive study paradigm to enhance service capability with a human heart for nursing students [Doctoral dissertation, Silpakorn University]. (in Thai)
Chumphon, W., Channuan, K., & Srichantha, S. (2022). The relationship between problem coping and emotional intelligence of Gen Z students. Chiang Mai Rajabhat Journal of Education, 1(3), 15-33. (in Thai)
Cooper, R. K., & Sawaf, A. (1997). Executive EQ: Emotional intelligence in leadership and organizations. Grosset/Putnam.
Duangwises, N. (2023, November 21). Adolescence is a period of change. Teen Excellence. https://shorturl.asia/BwgrL (in Thai)
Erban, E. (2023). Understanding the stages of adolescence. https://shorturl.asia/0axWu
Galindo-Domínguez, H., Pegalajar, M., & Uriarte, J. D. (2023). Emotional intelligence and suicidal ideation in adolescents: The mediating and moderating role of social support. Revista de Psicodidáctica, 28(1), 75-82.
Gardner, H. (1989). Educational implications of the theory of multiple intelligences. Educational Researcher, 18(8), 4-10.
Goleman, D. (1998). Working with emotional intelligence. Bloomsbury Publishing.
Goleman, D. (2006). Working with emotional intelligence. Bantam Books.
Hahom, W. (2020). The effects of mindfulness studies on employee growth mindset [Master's thesis, Nakhon Ratchasima Rajabhat University]. (in Thai)
Howard, A. (2022). Importance of emotional intelligence for young people. Forever Young People. https://www.foreveryoungpeople.com
Jitchayawanit, K. (2023). Development of learning activities based on the concept of intellectual education to enhance the spirit of being a teacher for education students at Rajabhat University. Journal of Graduate Research, 14(2), 1-17. (in Thai)
Jones, K., Wilson, A. C., Lewandowski, A. S., & King, S. (2023). Defining adolescence: A call for consistency in the chronic pain literature. Pediatric Pain Letter, 25(1), 1-5.
Jun Sem, S. (2023). Development of analytical thinking skills with learning activities using the concept of intellectual studies of third-year general science students. Journal of Local Administration, Governance and Innovation, 7(3), 97-104. (in Thai)
Kaewkanwan, S. (2023, November 21). Developmental stages, age, and age-specific characteristics. Teen Health. https://shorturl.asia/FOQue (in Thai)
Kanchana Wadi Buchakul. (2019). Emotional intelligence, stress management and violent behavior of vocational certificate students at Phon Phisai Technology College, Phon Phisai District, Nong Khai Province. NKRAFA Journal of Humanities and Social Sciences, 1(7), 112-126. (in Thai)
Karibeeran, S., & Mohanty, S. (2019). Emotional intelligence among adolescents. Online Submission, 7(3), 121-124.
Khayankit. S.. (2021). Development of teaching and learning processes for inclusive learning subjects in early childhood education institutions to enhance awareness of inclusive classroom practices for early childhood teachers by using practices based on contemplative approaches and design thinking processes (Research report). Chulalongkorn University. (in Thai)
Khieo Wichai, K., & Saengwattanakun, S. (2015). Development of a community participation recreation activity model using museums and local learning resources to promote creative learning. Journal of Silpakorn University Education Research, 7(2), 22-33. (in Thai)
KidsHealth. (2023). Emotional intelligence. https://kidshealth.org/en/teens/eq.html
Kosolsombat, P. (2022). The effects of organizing experiences using the concept of cognitive studies and emotional guidance on the emotional abilities of kindergarten children [Master's thesis, Chulalongkorn University]. (in Thai)
Kuljirakul, C. (2021). The effects of emotional intelligence enhancement programs in primary school students in Chat Trakan District, Phitsanulok Province [Master's thesis, Naresuan University]. (in Thai)
Laura, B., & Dallman, L. (2020). The role of teacher emotional intelligence and cultural intelligence in establishing positive social-emotional dynamics with diverse student groups [Doctoral dissertation, George Mason University].
Liang, C. (2023). Using Q methodology to explore the behaviors of close relationships that trigger negative emotions in teenagers. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(3), 2289. https://shorturl.asia/8aTtY
Manomaya, S. (2019). Teacher development model with the concept of contemplative education [Doctoral dissertation, Ramkhamhaeng University]. (in Thai)
Martin, P. (2019). Emotional intelligence is the most important thing we can teach young people. Roche Martin. https://www.rochemartin.com
Mayer, J. D., & Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence? In P. Salovey & D. J. Sluyter (Eds.), Emotional development and emotional intelligence: Implications for educators (pp. 3-31). Basic Books.
Moore, C. (2019). Teaching emotional intelligence to teens and students. Positive Psychology. https://positivepsychology.com
Năstasă, L. E., Fărcaș, A. D., & Tiron-Tudor, A. (2023). Improving emotional intelligence in adolescents: An experiential learning approach. Sustainability, 15(3), 2517. https://url.in.th/qYkuc
National Research Council of Thailand. (2016). Development of educational personnel potential through the process of cognitive learning (Research report). (in Thai)
Netrasut, D., & Kosolpipat, S. (2019). Research and development of systems and production processes and development of teachers in early childhood education teaching methods by integrating contemplative education concepts, research-based learning and mentoring system (Research report). Chiang Mai Rajabhat University. (in Thai)
Office of Knowledge Management and Development. (2021, November 21). Emotional intelligence: New century work skills. https://www.okmd.or.th/okmd-kratooktomkit/4036/ (in Thai)
Ongardwanich, N. (2017). Psychometric properties of the emotional intelligence test in Thai adolescents. Journal of Education, Khon Kaen University, 40(2), 63-72.
Phaksa, P. (2020). A study of cognitive learning activities for students in higher education. Journal of Education, Mahasarakham University, 14(4), 7-18. (in Thai)
Power, F. (2020). Emotional intelligence and young people. Empowered Existence. https://empoweredexistence.com.au/emotional-intelligence-and-young-people/
Saengsuksai, D. (2023, November 21). EQ emotional intelligence in adolescents. True Plook Panya. https://www.trueplookpanya.com (in Thai)
Saetang, P. (2019). A study of achievement motivation in mathematics and self-regulation using contemplative activities [Master's thesis, Maha Sarakham University]. (in Thai)
Samranbamrung, P. (2019). Research and development of systems and production processes and teacher development in physical education teaching methods by integrating the concepts of contemplative education, research-based learning, and mentoring systems (Research report). Chiang Mai Rajabhat University. (in Thai)
Sanomsri, A. (2022). Emotional intelligence of school administrators that affect the organizational climate in schools under the Office of the Primary Educational Service Area 2, Nakhon Phanom [Master's thesis, Sakon Nakhon Rajabhat University]. (in Thai)
Somset, S. (2021). Development of mathematical problem solving ability on quadratic equations using cognitive study activities of Mathayom 3 students [Master's thesis, Maha Sarakham University]. (in Thai)
Srichat, Y. (2020). The development of emotional intelligence through mindfulness activities for Mathayom 1 students [Master's thesis, Mahasarakham University]. (in Thai)
Srirat, W., Chatsupaku, P., & Ratanaolarn, T.. (2021). Factors affecting emotional intelligence. Roi Kaen San Institute Journal, 6(10), 408-422. (in Thai)
Srisirirung, Y., & Kunkaew, D. (2018). Components of factors affecting emotional intelligence of adolescents. Chopayom Journal, 29(1), 431-440. (in Thai)
Suksrithong, T. (2021). A development model for desirable counselor teacher characteristics based on the concept of intellectual education in secondary schools under the Office of the Secondary Education Service Area 6. Journal of Suvarnabhumi Institute of Technology (Humanities and Social Sciences), 7(1), 306-321. (in Thai)
Sullivan, T. N., Farrell, A. D., & Kliewer, W. (2020). When do self-conscious emotions distress teenagers? Interrelations between dispositional shame and guilt, depressive and anxious symptoms, and life satisfaction. Canadian Journal of Behavioural Science, 52(3), 210-219.
Sumamal, A. (2020). Development of Non-Formal Education Process Based on the Concept of Mindfulness Studies to Strengthen Life Goals for Undergraduate Students [Doctoral dissertation, Chulalongkorn University]. (in Thai)
Suphakonkosai, S., Jarunratanakul, P., & Nandacha, T. (2019). The impact of cross-generation family on the development of emotional intelligence of lower secondary school students (Research report). Bangkok University. (in Thai)
Tanwattanaseri, P. (2020). The effects of self-regulation approach on academic achievement and emotional intelligence of secondary school students [Master's thesis, Chulalongkorn University]. (in Thai)
Thaiyakorn, P. (2020). Development of a teaching model based on the concept of contemplative education to promote critical thinking of Mathayom 2 students [Master's thesis, Bansomdejchaopraya Rajabhat University]. (in Thai)
Thanawataphichatchot, T. (2023). Emotional management of adolescents. Journal of Mahapajapati Buddhist Review, 1(1), 35-43. (in Thai)
Thipphakhamporn, O., Wongwanich, S., & Wiratchai, N. (2020). Factors affecting emotional intelligence of Mathayom 3 students in Mueang Phitsanulok District, Phitsanulok Province. Health Education Journal, 43(1), 61-37. (in Thai)
Thommasorn, S. (2022). The effect of mindfulness education activities on self-esteem of hotel employees. Ratchaphruek Journal, 20(1), 27-37. (in Thai)
Thongthap, T. (2022). The relationship between emotional intelligence, intellectual intelligence, physical activity, physical fitness, and stress in overweight and obese adolescents [Master's thesis, Naresuan University]. (in Thai)
Wangjiranani, S. (2023, November 21). How many stages of adolescence are there? Growth and development of adolescents that you should know. Teen Development. https://shorturl.asia/wJEUQ (in Thai)
Wichakul, S. (2023). The effect of life skills program for vocational students on emotional intelligence of vocational students at Bangsaen Technical College, Chonburi Province. Journal of Health Center 9: Journal of Health Promotion and Environmental Health, 17(3), 868-881. (in Thai)
Winijkitcharoen, P. (2019). Transformational leadership of executives in the Police Forensic Science Office, development of measurement tools, and effectiveness of a cognitive intelligence enhancement program [Doctoral dissertation, Srinakharinwirot University]. (in Thai)
Yanya, M. (2017). The effect of learning management based on the concept of intellectual intelligence, Social Studies, Religion and Culture subject group on the academic achievement and learning responsibility of Grade 5 students [Master's thesis, Prince of Songkla University]. (in Thai)
Yodmun, S., Suksiri, K., & Sriphetcharawut, S. (2023). Development of a program to enhance the ability to cope with problems and overcome obstacles based on the concept of intellectual education for lower secondary school students. Ratchaphruek Journal, 21(2), 17-31. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสหวิทยาการสังคมศาสตร์และการศึกษา
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
