ผังแม่บทอโรคยาราม อุทยานธรรมวัดปันเส่า: แนวคิด และการออกแบบทางสถาปัตยกรรม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้นำเสนอกรอบแนวคิดและแผนพัฒนาเชิงกายภาพของโครงการ ìอโรคยาราม อุทยานธรรมî เพื่อยกระดับวัดปันเสา อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ให้เป็นศูนย์กลางสุขภาวะและจิตวิญญาณของชุมชน โครงการเริ่มดำเนินการในปี พ.ศ. 2565 ภายใต้วิสัยทัศน์สร้าง ìวัดแห่งสุขภาพและธรรมะî บนพื้นฐานสองมิติสำคัญคือ ìอโรคยะî (สุขภาพกายñใจ) และ ìธรรมะî (การพัฒนาภายใน) แผนปฏิบัติงานครอบคลุมระยะเวลา 15 ปี แบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน ได้แก่ (1) จัดทำผังแม่บทเบื้องต้น (Conceptual Design) (2) พัฒนาแบบสถาปัตยกรรมและภูมิทัศน์ (Design Development) และ (3) จัดทำแผนพัฒนาสุดท้ายที่พร้อมนำไปใช้จริง (Final Design) การดำเนินงานขับเคลื่อนผ่านความร่วมมือของคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คณะสงฆ์ หน่วยงานรัฐ เอกชน และชุมชนท้องถิ่น โดยใช้กระบวนการออกแบบอย่างมีส่วนร่วม
แนวทางออกแบบมุ่งอนุรักษ์โบราณสถานควบคู่กับสร้างสรรค์องค์ประกอบใหม่ที่สอดคล้องกับบริบทดั้งเดิม ประกอบด้วยการเพิ่มพื้นที่สีเขียวและเส้นทางเดินสมาธิ จัดตั้งลานเจริญสติ และศูนย์เรียนรู้ศาสนาñสุขภาพ พร้อมผสานการบริการกับโรงพยาบาลและสถาบันการศึกษาใกล้เคียง ผลลัพธ์ที่คาดหวังคือวัดปันเสาจะเป็นต้นแบบพื้นที่ศาสนธรรมร่วมสมัยที่สงบ สมดุล และยั่งยืน อันสามารถหล่อเลี้ยงทั้งสุขภาวะและศรัทธาของชุมชนได้อย่างแท้จริง
Article Details
เอกสารอ้างอิง
พระมหาอาวรณ์ ภูริปญโญ. (2552). ประวัติความเป็นมาของวัดปันเสา ใน 99 มหามงคลคำถวายทาน . เชียงใหม่: สมศักดิ์การพิมพ์.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
หน่วยสถาปัตยกรรมบริการ สำนักงานกองทุน คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. (2547). โครงการศึกษาวิจัยแบบเพื่อจัดทำผังเฉพาะการใช้พื้นที่มหาวิทยาลัย เขตการศึกษาสวนดอก (ผังแม่บท 20 ปี พุทธศักราช 2547-2566). เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554. กรุงเทพมหานคร : ราชบัณฑิตยสถาน.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2564). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 25. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิพุทธธรรม.
สมโชค สินนุกูล. (2556). “การออกแบบระฆัง วัดปันเสา จังหวัดเชียงใหม่”. Asian Creative Architecture, Art and Design: ACAAD. 17(2), 23-39.
Arnstein, S. R.. (1969). A ladder of citizen participation. Journal of the American Institute of Planners, 35(4), 216-224.
Center for Universal Design. (1997). The principles of universal design (Version 2.0). United States: North Carolina State University.
Imrie, R. (2012). Universalism, universal design and equitable access to the built environment. Disability & Rehabilitation, 34(10), 873–882.
Mace, R. (2016). Universal design: Housing for the lifespan of all people. (Rev. ed.). Center for Inclusive Housing.
Mazumdar, S., & Mazumdar, S. (2004). Religion and place attachment: A study of sacred places. Journal of Environmental Psychology, 24 (3), 385-397.
Nightingale, F.. (1859). Notes on hospitals. London: Harrison and Sons.
Preiser, W. F. E., & Ostroff, E. (2001). Universal design handbook. McGraw-Hill.
Sirada, Y. (2019 ). วัดกับความเป็นสัปปายะ: การออกแบบสภาพแวดล้อมเพื่อสุขภาวะของชุมชน. Journal of Thai Architecture and Culture, 7(2), 29-38.
Steinfeld, E., & Maisel, J. (2012). Universal design: Creating inclusive environments. Wiley.
UNESCO..(1964). International charter for the conservation and restoration of monuments and sites (Venice Charter). Retrieved from. https://www.icomos.org/charters/venice_e.pdf
Ulrich, R. S.. (1984 ). View through a window may influence recovery from surgery. Science, 224(4647), 420-421.
United Nations. (2016). Convention on the Rights of Persons with Disabilities: Implementation guide. United Nations Department of Economic and Social Affairs.
Wonglangka, W., & Han, F. (2024). Green heritage and Lanna urban identity: A study of temples in Chiang Mai Old City. Sustainability, 16(15), 6573–6590.
