สัญลักษณ์มงคลบนรอยพระพุทธบาท

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มุ่งศึกษาเกี่ยวกับรอยพระพุทธบาท ในส่วนของความเป็นมา ความเชื่อ และพุทธศิลปกรรมในการสร้างรอยพระพุทธบาท ตลอดทั้งสัญลักษณ์มงคลที่ปรากฏในรอบพระพุทธบาท ชาวพุทธเคารพนับถือรอยพระพุทธบาทเป็นสัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้า มีประวัติการบูชารอยพระพุทธบาทมาตั้งแต่สมัยพุทธกาล รอยพระพุทธบาทมีทั้งที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงด้วยพระองค์เองและชาวพุทธได้จำลองขึ้นมาในภายหลัง คติความเชื่อเกี่ยวกับรอยพระพุทธบาทส่งต่อไปถึงประเทศศรีลังกาและประเทศไทย ตลอดถึงประเทศต่างๆ ที่นับถือพระพุทธศาสนา ได้มีการจำลองรอยพระพุทธบาทขึ้นในลักษณะที่แตกต่างกันไป ประเด็นที่น่าสนใจคือ การสร้างรอยพระพุทธบาทที่มีสัญลักษณ์มงคล 108 ประการ ที่แสดงให้เห็นถึงคติธรรม คติจักรวาล และความเป็นพระพุทธเจ้า ดังนั้น รอยพระพุทธบาทจึงไม่ใช่แค่สัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้าเพียงอย่างเดียว แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของพระพุทธศาสนาและสัญลักษณ์ของการประกาศธรรมไปด้วย