บทบาท ความสำคัญ และปัญหาของการนำสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนามาใช้ในสังคมสมัยใหม่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา บทบาท ความสำคัญ และปัญหาของการนำสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนามาใช้ในสังคมสมัยใหม่ พบว่าสัญลักษณ์เป็นสิ่งที่ถูกกำหนดขึ้นมาเพื่อใช้แทนความหมายของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เมื่อกล่าวถึงสัญลักษณ์ในทางพระพุทธศาสนาจะมีนัยครอบคลุมถึงสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อเป็นสื่อแทนความหมายทางพระพุทธศาสนา เช่น พระพุทธรูป ธรรมจักร กวางหมอบ ภาษาบาลี พระสงฆ์ ตลอดจนอัฐบริขาร โบสถ์ วิหาร และสถูปเจดีย์ทางพระพุทธศาสนาเป็นต้น
ในปัจจุบันนี้พบว่ามีการนำสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนามาใช้ในทางที่ไม่เหมาะสม ทั้งในส่วนของการจัดวางตามสถานที่และในส่วนของผลิตภัณฑ์หรือสินค้า เช่น เศียรพระพุทธรูปถูกประดับในกำแพงแนวทางเดินเท้าในบ้าน มีการล้อเลียนพระพุทธรูป มีการดัดแปลงสัญลักษณ์ในพระพุทธศาสนาไปใช้กับแนวคิดอื่นในรูปแบบที่ไม่เหมาะสม ตลอดจนถึงการแต่งกายเลียนแบบพระสงฆ์ สัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนาถูกใช้โฆษณาเกี่ยวกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ใช้ในการโฆษณาอาวุธยุทโธปกรณ์ ใช้ในการประดับสถานบันเทิงเริงรมย์ ใช้เป็นโฆษณาเสื้อ กางเกง รองเท้า ถุงเท้า ชุดชั้นใน โต๊ะ เก้าอี้ เตียงนอน และสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนายังถูกนำมาใช้ในห้องน้ำอีกด้วยเป็นต้น ฉะนั้นแล้วบทความวิชาการนี้จึงนำมาซึ่งความรู้ความเข้าใจในเรื่องของสัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนาเพื่อนำไปใช้ให้ถูกต้องและเหมาะสมต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงวัฒนธรรม. (2555). ข้อควรระวังในการใช้สัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนา. กรุงเทพมหานคร: สหมิตรพริ้นติ้งแอนด์พีบลิชชิ่ง.
ข่าวสด. (24 เมษายน 2561). พระมหาไพรวัลย์จวกยับ แต่งเลียนแบบพระขึ้นร้องเพลง ชี้คนเหมือนสัตว์เดรัจฉานเข้าไปทุกวัน. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://www.khaosod. co.th/monitor-news/news_1000876#google_vignette.
ข่าวสด. (25 กรกฎาคม 2563). ชาวพุทธไม่สบายใจ ‘ตุ๊กตาเคน’ โพสภาพในตักพระพุทธรูป-ใส่แคปชั่นสยิว. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_4578446#google_vignette.
ไทยรัฐ. (25 กันยายน 2560). ชาวพุทธหดหู่ ฝรั่งได้เมียไทย ซื้อเศียรพระพุทธรูป ประดับรอบรั้วบ้าน.สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://www.thairath.co.th/news/local/north/1080380 .
ไทยรัฐ. (11 กันยายน 2562). กลุ่มพุทธฯแจ้งจับ นศ.วาด “พระพุทธรูปอุลตร้าแมน” อ.เฉลิมชัยโดนด้วย. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://www.thairath.co.th/news/crime/ 658200.
นักปรัชญานอกรีต. (4 สิงหาคม 2566). พระพุทธรูปเสพสังวาส มีหญิงสาวคร่อมบนตัก = ลบหลู่ดูหมิ่น?. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://www.blockdit.com/posts/ 64cc7a30174903486aa8ef0f.
ปรวรรณ ดวงรัตน์. (2557). สัญศาสตร์และความหมายที่แปรเปลี่ยน. สุทธิปริทัศน์, 28 (88), 1-14.
ผาสุก อินทราวุธ. (2543). พุทธปฏิมาฝ่ายมหายาน. กรุงเทพมหานคร: อักษรสมัย.
พรหมา พิทักษ์. (2557). นัยแห่งสัญลักษณ์. กรุงเทพมหานคร: ต้นธรรม.
พระครูศรีปัญญาวิกรม (บุญเรือง ปญฺญาวชิโร/เจนทร). (2558). สัญลักษณ์ทางพระพุทธศาสนาในสังคมไทย. ศิลปศาสตร์ปริทัศน์. 10 (20), 19-30.
พระครูศรีปัญญาวิกรม, ชยาภรณ์ สุขประเสริฐ, วิเชียร ชาบุตรบุณฑริก. (2563). สัญลักษณ์และพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนาของชุมชนอีสานใต้: รูปแบบ
พัฒนาการ และคุณค่าเชิงจริยธรรม. วารสารวิชาการ มจร. บุรีรัมย์. 5 (2), 134-146.
พระครูศิริรัตนานุวัตร, รศ.ดร. (2565). พุทธศิลป์ พุทธธรรม. พิษณุโลก: Focusprinting co.,ltd.
พระเทพเวที (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). (2526). พุทธศาสนากับสังคมไทย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิโกมลคีมทอง.
พลูหลวง (นามแฝง). (2540). คติสยาม. กรุงเทพมหานคร: ดานสุทธาการพิมพ์.
พุทธทาสภิกขุ. (2552). ภาพพุทธประวัติหินสลัก. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา.
โพธิสิกขาลัย. (1 กันยายน 2554). สถูปสาญจี (Sanchi). สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก http://www.bodhisikkhalai.com/sanchi.php
ภาคภูมิ หรรณภา. (2553). การบูรณาการภาษาภาพกับลายลักษณ์อักษรในงานจิตรกรรมฝาผนังวัดถิ่นอีสาน. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร์ดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยนเรศวร.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2538). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพม์หาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2554). พจนานุกรมไทย. สืบค้นเมื่อ 7 ตุลาคม 2565, จาก https://dictionary. orst.go.th/lookup_domain.php
เสฐียร พันธรังสี. (2534). ศาสนาโบราณ. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล. (2506). ศิลปะอินเดีย กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์.
Charles Sanders Pierce. (1991). Peirce on Signs, New edition. The University of North Carolina Press: United States.
Diamond-italy. (20 July 2020). BUDDHA PUB. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https:// www.diamond-italy.it/buddha-pub/
Gearfrost, (8 June 2018). Blue buddha print mens boxer briefs. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://gearfrost.com/products/blue-buddha-print-mens-boxer-briefs
Hotukdeals. (1 February 2023). Lucky Buddha Beer. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https:// www.experien ciapublica.org/us2/buddha+beer
Hotukdeals. (29 June 2024). Silver Buddha Glass Top Side Table. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://www.etsy.com/uk/listing/1250973131/silver-buddha-glass-top-side-table
Pierre Guiraud. (1975). Semiology. London: Routledge & Kegan Paul.
Reddit. (23 June 2023). Buddha,Defender of Asia and Buddhism. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://www.reddit.com/r/Bossfight/comments/11fybgi/buddhad efender_of_asia_and_buddhism/
Roland Barthes. (1999). Rhetoric of the image. London: Sage Publication.
The Buddha. (28 มีนาคม 2567). “จิตใจ ต่ำ เสื่อม” พระพยอมสวดยับตัดต่อพระพุทธรูปใส่ชุดบิกินี ด้าน โฆษกพศ.มอบฝ่ายกฎหมายจัดการ!!. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://thebuddh.com/?p=78577
The standard. (9 กันยายน 2562). พระพุทธรูปอุลตร้าแมน ลบหลู่ศาสนาหรือท้าทายอำนาจรัฐ. สืบค้นเมื่อ 30 มีนาคม 2567, จาก https://thestandard.co/sacred-and-profane-in-buddhism/
