เครือข่ายพระนักพัฒนา: แนวปฏิบัติและกระบวนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาแนวทางปฏิบัติในการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูง 2) เพื่อติดตามผลดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ การท่องเที่ยว ภาวะผู้สูงอายุ และการเรียนรู้วัฒนธรรม และ 3) เพื่อวิเคราะห์แนวปฏิบัติของเครือข่ายพระนักพัฒนา และกระบวนการพัฒนาคุณภาพชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูง การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีขอบเขตพื้นที่ 4 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย ลำปาง แม่ฮ่องสอน
ผลการวิจัยพบว่า แนวทางปฏิบัติในการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในการพัฒนาคุณภาพชีวิต มีดังนี้ (1) การประยุกต์ใช้หลักอิทัปปัจจยตา กรรม และเมตตา ในการพัฒนาสิ่งแวดล้อม (2) การประยุกต์ใช้หลักกัลยาณมิตร 7 และสัปปายะ 7 ในการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวทางศาสนาและวัฒนธรรม (3) การประยุกต์ใช้หลักทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ 4 และปาปณิกธรรม 3 ในการเพิ่มรายได้เกษตรวิถีพุทธ (4) การประยุกต์ใช้หลักอายุวัฒนธรรม 5 และพรหมวิหาร 4 ในการดูแลผู้สูงอายุ (5) การประยุกต์ใช้หลักเทศนาวิธี 4 และอิทธิบาท 4 ในการสื่อสารวัฒนธรรมเพื่อการเรียนรู้ และ (6) การประยุกต์ใช้หลักอริยวงศ์ 4 และสัปปุริสธรรม 7 ในการพัฒนาเศรษฐกิจพอเพียง
การพัฒนาคุณภาพชีวิตของเครือข่ายพระนักพัฒนา มีดังนี้ (1) การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โดยเน้นการใช้แบบยั่งยืน (2) การส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงศาสนาและวัฒนธรรม โดยการบริหารจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชนมีส่วนร่วม (3) การเพิ่มรายได้เกษตรวิถีพุทธ โดยการพัฒนาศักยภาพตนเอง และการเสริมสร้างภูมิปัญญา (4) การดูแลผู้สูงอายุ โดยการบริหารจัดการปัจจัยพื้นฐานที่จำเป็น (5) การสื่อสารวัฒนธรรมเพื่อการเรียนรู้ โดยใช้การสื่อสารระหว่างเครือข่ายของพระนักพัฒนา และ (6) การส่งเสริมเศรษฐกิจพอเพียง โดยการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรวรรณ สังขกร. (2555). แหล่งท่องเที่ยวและการท่องเที่ยวตลาดใหม่. เอกสารประกอบการประชุมเสวนา “การผลิตอาหารปลอดภัยเพื่อตอบสนองตลาดใหม่ทางการท่องเที่ยวในเขตภาคเหนือตอนบน” จัดโดย โครงการกระบวนการสร้างความเข้มแข็งของเครือข่ายวิจัยของศูนย์ภาคีเครือข่ายวิจัยล้านนา สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ณ โรงแรมลำปางเวียงทอง จ.ลำปาง 9 กรกฎาคม.
กาญจนา แสงลิ้มสุวรรณ และศรันยา แสงลิ้มสุวรรณ. (2012). การท่องเที่ยวเชิงมรดกวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน. Executive Journal. October – December.
จำลอง โพธิ์บุญ. (2545). “การพัฒนาแบบองค์รวมในมุมมองของนักจัดการสิ่งแวดล้อม.” วารสารพัฒนบริหารศาสตร์. 42(ฉบับพิเศษ ครบรอบ 36 ปี), 13 – 32.
ไตรรัตน์ จารุทัศน์ และคณะ. (2556). คู่มือการจัดสิ่งอำนวยความสะดวก โครงการ “การจัดการความรู้อาคาร-สถานที่ที่เป็นมิตรสำหรับผู้สูงอายุ. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.).
นิตยา เงินประเสริฐศรี. (2544). “การวิจัยแบบมีส่วนร่วม.” วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์. 2 (7), 61-71.
ประพันธ์ ศุภษร. (2558). “พุทธธรรมเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม.” วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน์. 11(1), 1-18.
ประเวศ วะสี. (2541). ยุทธศาสตร์ชาติ เพื่อความแข้มแข็งทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม. กรุงเทพมหานคร: หมอชาวบ้าน.
ปาน กิมปี. (2540). การพัฒนาเครือข่ายการเรียนรู้การศึกษานอกโรงเรียนเพื่อการพึ่งตนเองของชุมชน. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระครูพิพิธสุตาทร,ดร.และคณะ. (2551). โครงการการสื่อสารเพื่อการพัฒนาพระบัณฑิตอาสาพัฒนาชาวเขา. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.). เชียงใหม่: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่.
พระมหาโยธิน โยธิโก. (2560). “บทบาทพระสงฆ์ไทยในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ.” วารสารวิชาการธรรมทรรศน์. 17(3), 25-36.
พระมหาสุทิตย์ อาภากโร. (2548). เครือข่าย: ธรรมชาติ ความรู้ และการจัดการ. กรุงเทพมหานคร: โครงการเสริมสร้างการเรียนรู้เพื่อชุมชนเป็นสุข (สรส.).
พระมหาสุทิตย์ อาภากโร (อบอุ่น) และคณะ. (2554). “การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวประเภทวัดในกรุงเทพมหานคร.” ประชาคมวิจัย. 95(16), 58 – 59.
พระราชวรมุนี. (2527). บทบาทใหม่ของสถาบันสงฆ์. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิโกมลคีมทอง.
พระอนุสรณ์ ปรกฺกโม (ยิ่งยง). (2558). “การอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมตามแนวพุทธปรัชญาเถรวาท.” วารสารมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตร้อยเอ็ด. (4 (2), 311-319.
พิทยา ว่องกุล, บรรณาธิการ. (2541). ธรรมรัฐ : จุดเปลี่ยนประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: โครงการวิถีทัศน์.
พินิจ ลาภธนานนท์. (2527). พระสงฆ์ในชนบทภาคอีสานกับการพัฒนาตามหลักการพึ่งตนเอง. วิทยานิพนธ์สังคมวิทยามหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2500). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สุดแดน วิสุทธิลักษณ์ และคณะ. (2554). “ท่องเที่ยวสร้างสรรค์: เครื่องมือสำคัญนำไปสู่ชุมชนยั่งยืน.” รายงานวิจัย. องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน).
เสน่ห์ จามริก. (2541). เศรษฐกิจพอเพียงในกระแสโลกาภิวัตน์. กรุงเทพมหานคร: คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ.
เสาวภา พรสิริพงษ์, ขวัญจิต ศศิวงศาโรจน์ และยงยุทธ บุราสิทธิ์. (2557). “วัดในพุทธศาสนากับความพร้อมในการรองรับสังคมผู้สูงอายุ.” วารสารภาษาและวัฒนธรรม. 33 (1), 99.
เสาวภา พรสิริพงษ์ และคณะ. (2557). “ความพร้อมของวัดในพุทธศาสนาในการรองรับสังคมผู้สูงอายุ.” วารสารภาษาและวัฒนธรรม. 33(1), 99.
อภิชัย พันธเสน. (2544). พุทธเศรษฐศาสตร์ : วิวัฒนาการ ทฤษฏี และการประยุกต์กับเศรษฐศาสตร์สาขาต่าง ๆ. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์.