แนวคิด ความเชื่อ และการสร้างพระพุทธรูปพระพุทธรูป ทรงเครื่องในล้านนา

Main Article Content

พระนิติพัฒน์ อุชุจาโร
พิสิฏฐ์ โคตรสุโพธิ์
ลิปิกร มาแก้ว

บทคัดย่อ

แนวคิด ความเชื่อ และการสร้างพระพุทธรูปทรงเครื่องในล้านนาเกิดขึ้นจากความศรัทธาและความเคารพต่อปาฏิหาริย์ของพระพุทธเจ้าที่ทรงปราบมารตามคติความเชื่อเรื่องชมพูบดีฉบับล้านนา เนื่องจากชาวล้านนามีความเคารพและเชื่อในพระพุทธรูปเช่นเดียวกับพระมหาจักรพรรดิ์ พบมาตั้งแต่ในราวพุทธศตวรรษที่ 17 ในศิลปะมอญ ñหริภุญไชย มีลักษณะที่แตกต่างกันตามยุคสมัยและแต่ละชุมชน สร้างขึ้นด้วยวัสดุหลายประเภท เช่น สำริด ศิลา อิฐ ดินเผา และไม้ ซึ่งหลังจากสร้างเสร็จแล้ว ยังมีพิธีพุทธาภิเศกพระพุทธรูป หรือพิธีอบรมพระเจ้าแบบล้านนาด้วย การสร้างพระพุทธรูปทรงเครื่องในล้านนามีความสำคัญอย่างมากต่อชาวท้องถิ่นเนื่องจากมีแนวคิดและความเชื่อทางศาสนาที่เข้มแข็งเกี่ยวกับพระพุทธรูป เชื่อว่าการสร้างพระพุทธรูปทรงเครื่องจะเป็นการเสริมสร้างความเคารพและเชื่อมั่นในศาสนาพุทธ นอกจากนี้ยังมีความสำคัญต่อวัฒนธรรม เป็นการสืบทอดประเพณีและวัฒนธรรมที่มีความเป็นเอกลักษณ์ของชาวล้านนา การสร้างสรรค์ศิลปะที่มีความสวยงามและเป็นเอกลักษณ์ของภูมิปัญญาไทย และความสำคัญต่อสังคม เป็นกิจกรรมที่ชวนเชื่อมโยงชุมชนให้มีความสัมพันธ์ที่ดีกัน เป็นที่มาของรายได้และงานศิลปะที่สร้างรายได้ให้กับชุมชนในพื้นที่

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
อุชุจาโร พ. ., โคตรสุโพธิ์ พ. ., & มาแก้ว ล. . (2022). แนวคิด ความเชื่อ และการสร้างพระพุทธรูปพระพุทธรูป ทรงเครื่องในล้านนา. วารสารพุทธศิลปกรรม, 5(1), 85–108. สืบค้น จาก https://so09.tci-thaijo.org/index.php/barts/article/view/4136
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ชาตรี เจริญศิริ. (2549). นครน่าน พัฒนาการแห่งนครรัฐ. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ.

ดำรงราชานุภาพ. (2547). ตำนานพระพุทธรูปสำคัญ. แก้ไขและเพิ่มเติม. กรุงเทพมหานคร: มติชน.

ดำรงราชานุภาพ. (2515). พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 5. พระนคร: บรรณาคาร.

ธนภัทร์ ลิ้มหัสนัยกุล. (2558). “ชมพูบดีสูตรในจิตรกรรมฝาผนังช่วงพุทธศตวรรษที่ 24 – 25.” วิทยานิพนธ์ ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาประวัติศาสคร์ศิลปะ บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

บำรุง บารมี. (2542). “ชุมพูปติ” ใน สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ เล่ม 4. กรุงเทพมหานคร: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.

พระมหาขนบ สหายปญฺโญ. (2560). “การวิเคราะห์วรรณกรรมลายลักษณ์เรื่องท้าวชมพูฉบับภาคใต้.” พุทธศาสตรดุษฎีบัญฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พิริยะ ไกรฤกษ์. (2551). พระพุทธปฏิมาอัตลักษณ์พุทธศิลป์ไทย. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์ พับลิชชิ่ง.

พิริยะ ไกรฤกษ์. (2545). ศิลปะสุโขทัยและอยุธยา. กรุงเทพมหานคร: บริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน).

ภรดี พันธุภากร. (2542). การวิจัยทางศิลปะและศิลปะประยุกต์. ชลบุรี: คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.

ภาวินี ทองสันติสุข. (2559). “พระพุทธรูปไม้ทรงเครื่อง เมื่องน่าน วิเคราะห์ความสัมพันธ์ทางศิลปะของเมื่องน่าน รัตนโกสินทร์ และหลวงพระบาง.” วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต. ภาควิชาประวัติศาสตร์ศิลปะ บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ศรีศักร วัลลิโภดม. (2524). “จากพระเจ้าอู่ทองถึงพระเจ้าปราสาททอง.” เมืองโบราณ. 7(3), 43.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2551). งานช่าง สมัยพระนั่งเกล้าฯ. กรุงเทพมหานคร: มติชน.

หลวงบริบาลบุรีภัณฑ์. (2531). เรื่องพระทรงเครื่อง เรื่องโบราณคดี. กรุงเทพมหานคร: กรมศิลปากร.

หลวงบริบาลบุรีภัณฑ์ และคณะ. (2502). เรื่องพระพุทธรูปปางต่าง ๆ. พระนคร: โรงพิมพ์พระจันทร์.

ฮัสส์ เพนธ์. (2519). คำจารึกที่ฐานพระพุทธรูปในนครเชียงใหม่. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์สำนักงานเลขานุการคณะรัฐมนตรี.