การจัดการอารมณ์ของวัยรุ่น

บทคัดย่อ

วัยรุ่น เป็นวัยที่ได้รับความสำคัญค่อนข้างมาก เพราะเป็นวัยของหัวเลี้ยวหัวต่อระหว่างวัยเด็กก้าวไปสู่วัยผู้ใหญ่ มีพัฒนาการทางด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา เป็นระยะที่ต้องมีการปรับตัว อาจนำไปสู่ปัญหาด้านอารมณ์ จิตใจ จึงมีแนวโน้มเกิดสภาวะอารมณ์ซึ่งเป็นปฏิกิริยาโต้ตอบกับอารมณ์ได้ง่าย ซึ่งอารมณ์เหล่านี้เป็นปัจจัยหนึ่งที่นำไปสู่พฤติกรรมที่เป็นปัญหา

การจัดการอารมณ์ตามหลักการของจิตวิทยา เริ่มจาการมีการรู้ตัว (awareness) หลังจากนั้นเป็นการจัดการกับอารมณ์ที่เกิดขึ้น การรู้ตัวว่าอะไรคือตัวกระตุ้น และจัดการกับตัวกระตุ้นนั้น  (Stimulus Change) ทั้งการผ่อนคลาย  (Relaxation technique)  การเปลี่ยนความคิด  การคิดเพื่อลดหรือบรรเทาอารมณ์

การจัดการอารมณ์ในชีวิตประจำวันตามแนวพุทธธรรม ได้แก่ สติ ขันติ และเมตตา ประกอบด้วยโยนิโสมนสิการ โดยมีกระบวนการคือ เมื่ออารมณ์ทางลบปรากฏขี้น ให้มีสติระลึกรู้ว่าเรากำลังรู้สึกอย่างไร แล้วพิจารณา (โยนิโสมนสิการ) ถึงผลเสียของอารมณ์ ใช้ขันติ คือการที่จะไม่ระเบิดอารมณ์ ใช้เมตตา คือ ความคิดในทางปรารถนาดีต่อผู้ที่ทำให้เราเกิดอารมณ์ เมื่อทำได้เช่นนี้ เราจะสงบลง ระงับอารมณ์ได้ การฝึกสติเป็นหนทางในการควบคุม บรรเทา และกำจัดอารมณ์ได้ ถึงแม้กำจัดไม่ได้อย่างสิ้นเชิง แค่ให้บรรเทาลง ก็สามารถดำเนินชีวิตประจำวันได้อย่างมีความทุกข์น้อยลง