รูปแบบการเสริมสร้างคุณธรรมและจริยธรรมของเยาวชนบนฐานคำสอนผญ๋าล้านนาจังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์เนื้อหาคำสอนผญ๋าล้านนาที่ส่งเสริมคุณธรรมและจริยธรรมของเยาวชน 2) ศึกษาและวิเคราะห์คุณธรรมและจริยธรรมของเยาวชน และ 3) พัฒนารูปแบบการเสริมสร้างคุณธรรมและจริยธรรมของเยาวชนบนฐานคำสอนผญ๋าล้านนา เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และการสนทนากลุ่ม กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ ได้แก่ (1) เยาวชนจากมหาวิทยาลัยสงฆ์ 2 แห่ง 300 คน และ (2) กลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 10 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์สำเร็จรูป วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา สถิติที่ใช้ ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที

ผลการวิจัยพบว่า 1) เนื้อหาคำสอนผญ๋าล้านนาจะมีลักษณะเป็นสุภาษิตล้านนาเป็นภูมิปัญญาอันทรงคุณค่าและเป็นแหล่งภูมิปัญญาด้านคำสอนที่ช่วยขัดเกลาสั่งสอนเยาวชนให้มีคุณธรรมและจริยธรรมที่พึงประสงค์ สามารถนำไปพัฒนาส่งเสริมคุณภาพชีวิตได้ 4 ด้าน คือ (1) ด้านทัศนคติและการเข้าใจสิ่งต่าง ๆ (2) ด้านสภาพชีวิตความเป็นอยู่ (3) ด้านความสัมพันธ์ทางสังคม และ (4) ด้านภาวะจิตใจและความรู้สึก 2) คุณธรรมและจริยธรรมของเยาวชน โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง (=3.47) เมื่อพิจารณารายด้าน ด้านมากที่สุด คือ ความเสียสละ (=3.66) รองลงมาคือ ความรับผิดชอบ (=3.49 และน้อยที่สุด คือ ความมีระเบียบวินัย (=3.37) 3) รูปแบบการเสริมสร้างคุณธรรมและจริยธรรมของเยาวชนบนฐานคำสอนผญ๋าล้านนา มีหลักการ คือ การบูรณาการและผสมผสานวิธีการจัดการเรียนรู้คุณธรรมจริยธรรม ผู้เรียนได้วิเคราะห์ตนเอง และเรียนรู้จากคำสอนผญ๋าล้านนา นำไปสู่การพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ มีรูปแบบ 3 Hs คือ กิจกรรม Head พุทธพิสัย กิจกรรม Heart จิตพิสัย และกิจกรรม Hand ทักษะพิสัย ผลการทดลองใช้รูปแบบเป็นไปตามแผนปฏิบัติการ และผลประเมินการใช้รูปแบบก่อนและหลัง พบว่า หลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และผลการประเมินความพึงพอใจของเยาวชนผู้เข้าอบรมอยู่ในระดับมาก