วิถีชีวิตและสังคมคู่ขนาน “ปัญหาคนไร้บ้าน” ในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่

บทคัดย่อ

การศึกษาเรื่อง วิถีชีวิตและสังคมคู่ขนาน “ปัญหาคนไร้บ้าน” ในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาวิถีชีวิตความเป็นอยู่และการกระจายตัวเชิงพื้นที่ของคนไร้บ้านในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ 2)  ปัจจัยที่ทำให้กลายเป็นคนไร้บ้านในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ 3) เพื่อศึกษาแนวทางการจัดการและแก้ไขปัญหาของคนไร้บ้านในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ โดยมีวิธีการศึกษา คือ การสำรวจและคลุกคลีกับกลุ่มเป้าหมายคือคนไร้บ้านจำนวน 15 คน เพื่อสัมภาษณ์เชิงลึก และการสอบถามมุมมองความคิดของคนทั่วไปที่มีต่อคนไร้บ้าน รวมถึงหน่วยงานภาครัฐที่เข้ามามีบทบาทในการจัดการและแก้ไขปัญหา และสืบค้นจากข้อมูลจากเอกสารงานวิจัยและสื่อออนไลน์ต่าง ๆ ผลการศึกษา พบว่า คนไร้บ้านในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ส่วนใหญ่เป็นผู้ชาย อายุ 35-40 ปี เป็นคนในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ มีกิจวัตรประจำวันที่ไม่มีจุดเป้าหมายปลายทางในแต่ละวัน แต่จะกลับมาพักอาศัยหลับนอนที่เดิม โดยจะเลือกที่พักอาศัยที่สว่างและปลอดภัยเพื่อไม่ให้โดนทำร้ายร่างกาย โดยส่วนใหญ่จะติดสารเสพติด เช่น เหล้า บุหรี่ การเข้าถึงสิทธิการช่วยเหลือที่ได้รับพบว่าคนไร้บ้านได้รับอาหารจากการหน่วยช่วยเหลือเคลื่อนที่มีที่ตั้ง 3 จุด คือ บริเวณท่าแพ บริเวณสถานีขนส่งช้างเผือก บริเวณกาดหลวง สำหรับสาเหตุที่ทำให้กลายมาเป็นคนไร้บ้านมาจากปัจจัยด้านเศรษฐกิจ เนื่องจากสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 ที่รุนแรงขึ้น ส่งผลกระทบต่อกิจกรรมทางเศรษฐกิจถอดถอย ทำให้ตกงานไม่มีงานให้ทำ เลยต้องกลายมาเป็นคนเร่ร่อนใช้ชีวิตกินนอนในพื้นที่สาธารณะ การจัดการและแก้ไขปัญหาของคนไร้บ้านปัจจุบัน มีหน่วยงานภาครัฐได้มาช่วยเหลือปัญหาคนไร้บ้านหลายหน่วยงาน ได้แก่ สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ และมีส่วนร่วมในการจัดตั้งศูนย์ฟื้นฟูและพัฒนาศักยภาพคนไร้บ้าน จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อมาช่วยในการตั้งหลักชีวิต พัฒนายกระดับคุณภาพชีวิตของกลุ่มคนไร้บ้าน หรือการเตรียมความพร้อมในการมีที่อยู่อาศัยที่มั่นคงในอนาคต ทั้งนี้ยังมีภาคประชาสังคม จิตอาสา รวมถึงประชาชนที่ได้มีบทบาทสำคัญในการช่วยเหลือและมีส่วนร่วมให้คนไร้บ้านมีคุณภาพชีวิตที่ดี