การพัฒนาเยาวชนตามหลักไตรสิกขา: กรณีศึกษาเยาวชนบ้านหัวเวียงเหนือ ตำบลฝายแก้ว อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน

Main Article Content

พระอธิการคุ้นเคย ถิรจิตฺโต (ยศสอน)
เชษฐ์ นิมมาทพัฒน์
นันทชัย ยศสอน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาเยาวชนบ้านหัวเวียงเหนือ ตำบลฝายแก้ว อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน 2) เพื่อศึกษาแนวคิดการพัฒนาเยาวชนตามแนวพระพุทธศาสนา 3) เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาเยาวชนตามหลักไตรสิกขาของเยาวชนบ้านหัวเวียงเหนือ ตำบลฝายแก้ว อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาข้อมูลจากเอกสารและภาคสนาม สัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 25 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีการพรรณนาเนื้อหา 


ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพปัญหาของเยาวชนบ้านหัวเวียงเหนือ 6 ด้าน คือ (1) ด้านการศึกษา
มีความเลื่อมล้ำทางด้านการศึกษาและขาดแคลนครู (2) ด้านสุขภาพ มีความเครียดกับการเรียน (3) ด้านสิ่งแวดล้อม มีปัญหาเรื่องมลพิษทางอากาศ (4) ด้านการมีส่วนร่วม เยาวชนมักอยู่กับหน้าจอคอมพิวเตอร์หรือหน้าจอมือถือมากกว่าการมีส่วนร่วมกับสังคม (5) ด้านเศรษฐกิจ ผู้ปกครองเป็นผู้หาเงินและเลี้ยงดูเยาวชน เศรษฐกิจขึ้นตรงกับผู้ปกครอง และ (6) ด้านความรุนแรง เยาวชนไม่มีความรุนแรงในชุมชน 2) แนวคิดการพัฒนาเยาวชนตามหลักไตรสิกขาควรพัฒนาทั้งสามด้านคือ ศีล สมาธิ ปัญญา เพื่อฝึกวินัย พัฒนาด้านอารมณ์ และความสามารถ เพื่อเรียนรู้แก้ไขปัญหาในชีวิตประจำวัน 3) แนวทางการพัฒนาเยาวชนตามหลักไตรสิกขาของเยาวชนบ้านหัวเวียงเหนือ ควรมีการอบรม ดังนี้ (1) ด้านศีล ฝึกวินัยและควบคุมพฤติกรรมให้อยู่ในศีลธรรม เคารพกฎระเบียบ และอยู่ร่วมกับผู้อื่นอย่างมีเมตตาและไม่เบียดเบียน (2) ด้านสมาธิ ฝึกจิตใจให้สงบ มั่นคง มีสติ มีสมาธิในการเรียนรู้และตัดสินใจได้อย่างมีเหตุผล (3) ด้านปัญญา พัฒนาความคิด วิเคราะห์ แยกแยะสิ่งถูกผิด และใช้เหตุผลในการตัดสินใจ สามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างสร้างสรรค์และมีสติ

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
(ยศสอน) พ. ถ., นิมมาทพัฒน์ เ., & ยศสอน น. (2025). การพัฒนาเยาวชนตามหลักไตรสิกขา: กรณีศึกษาเยาวชนบ้านหัวเวียงเหนือ ตำบลฝายแก้ว อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน. วารสารธรรมวัตร, 6(1), 11–19. สืบค้น จาก https://so09.tci-thaijo.org/index.php/tmwj/article/view/6748
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม. (2549). คู่มือการดําเนินงานตามโครงการพระสอนศีลธรรมใน โรงเรียน ปีงบประมาณ 2549. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์ ร.ส.พ.

กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน. (2566). รายงานคดี ประจำปี พ.ศ.2566. กรุงเทพฯ: ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน.

ทีมงานทรูปลูกปัญญา. (2564). เยาวชน : ความคาดหวังของผู้ใหญ่. สค้นเมื่อ 20 พฤษภาคม 2568, จาก https://www. trueplookpanya.com/learning/detail/686

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2544). ชีวิตที่เป็นอยู่ดี: ด้วยมีการศึกษาทั้ง 3 ที่ทำให้พัฒนาครบทั้ง 4. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ธรรมสภา.

เยาวนาถ สุวลักษณ์. (2551). การจัดการความเครียดที่สอดคล้องกับหลักไตรสิกขาทางพุทธศาสนาของนักเรียนวัยรุ่นระดับมัธยมศึกษาในเขตเทศบาลนครสงขลา. (วิทยานิพนธ์). วิทยาลัยศาสนศาสตร์ : มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตล้านนา.

พระใบฎีกาธีรศักดิ์ สุธีโร/น้อยอ่อน. (2560). ศึกษาการประยุกต์ใช้หลักไตรสิกขาในการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมตามแนวทางพระพุทธศาสนาเถรวาท โรงเรียนกระสังพิทยาคมตำบลกระสัง อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา). บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาศิริพงศ์ จนฺทปาโมชฺโช, พระปลัดกิตติ ยุตฺติธโร และ ภัฏชวัชร์ สุขเสน. (2563). การประยุกต์ใช้หลักไตรสิกขาเพื่อส่งเสริมการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนลำปลายมาศ ตำบลลำปลายมาศ อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารนัมฎองแหรกพุทธศาสตรปริทรรศน์. 7(1).1-14.