การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างแนวคิดทางหลักกฎหมายกับหลักพระพุทธศาสนา: แนวคิดของนิสิตมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1)  เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างแนวคิดทางหลักกฎหมายกับหลักพระพุทธศาสนา มาใช้ในสังคม 2)  เพื่อวิเคราะห์ประสิทธิภาพด้านความยุติธรรมของการนำหลักพระพุทธศาสนากับแนวคิดทางหลักกฎหมายมาใช้ในสังคม 3)  เพื่อวิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคด้านความยุติธรรมของการนำหลักพระพุทธศาสนามาใช้กับแนวคิดทางหลักกฎหมายมาใช้ในสังคม ตามแนวคิดของนิสิตมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่ การศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง และการเก็บรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก โดยทำการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย พบว่า  1) หลักกฎหมายกับหลักธรรมในพระพุทธศาสนามีความเกี่ยวข้องและสัมพันธ์กันเพราะการบัญญัติกฎหมาย มักจะนำหลักธรรมมาเป็นเกณฑ์ แต่จะต่างกันในเรื่องของโทษ เพราะกฎหมาย ผู้ที่ได้รับโทษจะเป็นนามธรรมและเห็นผลในชาตินี้  แต่หลักธรรม ผู้ที่กระทำผิดจะได้รับโทษที่เป็นนามธรรมหรือเห็นผลในชาติหน้าซึ่งคำสอนทางพุทธศาสนาได้กล่าวไว้ 2) กฎหมายมีความยุติธรรมเสมอแม้ว่าจะอิง หลักธรรมในพระพุทธศาสนา แต่ผู้มีอำนาจในการร่างกฎหมายต้องการให้กฎหมายมีผลเป็นรูปธรรมที่เห็นได้ในชาตินี้ จึงทำให้กฎหมายดูเหมือนว่ามีป้าประสงค์ไปคนละทางกับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ซึ่งความจริงแล้วการบัญญัติกฎหมายต่างๆของประเทศไทยมักจะอิงอาศัยหลักพุทธธรรม แต่ในกรณีที่เห็นว่าการใช้กฎหมายย่อมขาดความชอบธรรมและความศักดิ์สิทธิ์นั้น 3) ปัญหาอุปสรรคด้านความยุติธรรมที่เกิดขึ้นเนื่องจากผู้อำนาจในการใช้กฎหมายมักใช้ไปในทางที่ผิดเพราะใช้เพื่อเอื้อประโยชน์ส่วนตัวและพวกพ้อง มากกว่าส่วนรวม