บทบาทของปู่จ๋านในการส่งเสริมกิจกรรมพระพุทธศาสนา อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาและความสำคัญของปู่จ๋าน 2) เพื่อศึกษาคุณสมบัติและบทบาทหน้าที่ของปู่จ๋าน 3) เพื่อวิเคราะห์บทบาทของปู่จ๋านในการส่งเสริมกิจกรรมพระพุทธศาสนา อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาข้อมูลจากเอกสารและภาคสนาม โดยสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลหลัก 25 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีการพรรณนาเนื้อหา

 ผลการวิจัยพบว่า 1) ปู่จ๋านในอำเภอแม่จริมมีมาพร้อมกับพุทธศาสนิกชนที่มาตั้งถิ่นฐานแต่แรก 2) ปู่จ๋านมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการประกอบพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา เป็นผู้ประสานระหว่างพระสงฆ์ เจ้าภาพ และประชาชนทั่วไป ปู่จ๋านมีคุณสมบัติคือ เป็นผู้ที่เคยบวชเรียน มีเคารพยำเกรงในพระรัตนตรัย มีศีลธรรม มีความรู้ความเข้าใจในพิธีกรรม สามารถประสานงานระหว่างเจ้าภาพและพระสงฆ์ได้ ปู่จ๋านเป็นสะพานบุญเชื่อมต่อระหว่างวัดกับชาวบ้าน เป็นผู้นำในการประกอบพิธีกรรม อาทิ นำกล่าวคำบูชาพระรัตนตรัย นำอาราธนาศีล รับศีล นำอาราธนาธรรม นำอาราธนาพระปริตร 3) บทบาทของปู่จ๋านในการส่งเสริมกิจกรรมพระพุทธศาสนา อำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน สามารถประมวลได้ 5 ด้าน คือ (1) ด้านการบำรุงพระพุทธศาสนา ปู่จ๋านอุปถัมภ์บำรุงพระพุทธศาสนาด้วยการถวายทาน รักษาศีล เจริญภาวนา (2) ด้านการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ปู่จ๋านปฏิบัติตัวเป็นคนดีมีศีลธรรม (3) ด้านการส่งเสริมศาสนพิธีกรรม ปู่จ๋านส่งเสริมกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา เช่น ทำบุญตักบาตร เจริญพุทธมนต์ (4) ด้านการส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม ปู่จ๋านสร้างจิตสำนึกรักศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นให้แก่เด็กและประชาชน (5) ด้านการส่งเสริมความสามัคคีในชุมชน ปู่จ๋านวางตัวเป็นกลาง ไม่สร้างความขัดแย้งให้กับชุมชน