หลักพุทธะ 3 รู้ ตื่น เบิกบาน: นวัตกรรมทางความคิด เพื่อส่งเสริมพุทธเกษตรอย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นการเชื่อมโยงความรู้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาประยุกต์ให้เกิดองค์ความรู้ใหม่ที่จะนำไปต่อยอดทางความคิดให้กับการศึกษาพุทธเกษตร หรือ การเกษตรวิถีพุทธ มีวัตถุประสงค์ คือ การนำเสนอนวัตกรรมทางความคิด ด้วยชุดแนวความคิด “หลักพุทธะ 3: รู้ ตื่น เบิกบาน” อันประยุกต์เพื่อเป็นหลักธรรมในการส่งเสริมพุทธเกษตร หรือ การเกษตรวิถีพุทธ ที่เป็นเสมือนเครื่องมือทางปัญญาเพื่อให้เกิดความสร้างสรรค์เป็นผลงานทางนามธรรมที่จะนำไปประยุกต์ในการทำเกษตรวิถีพุทธให้เกิดเป็นรูปธรรมและสร้างสรรค์ได้เป็นอย่างดี เป็นเสมือนปุ๋ยทางความคิด ด้วยความหลัก คือ รู้ (Comprehension), ตื่น (Awakening), เบิกบาน (Exaltation) โดยนัยจากการศึกษาพบว่า 1) รู้ คือ เป็นผู้ใฝ่ในความรู้ เป็นผู้รู้ และเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ได้ 2) ตื่น คือ ตื่นจากความคิดเดิมๆ ตื่นจากความล้มเหลวเดิมๆ ตื่นจากความปิดกันโอกาสในการเจริญก้าวหน้าต่างๆ 3) เบิกบาน คือ เบิกบานกาย ยิ้มแย้มแจ่มใส เบิกบานใจ มีความสุขไม่เดือดร้อนใจ ซึ่ง 2 ข้อแรกเป็นเหตุแห่งความสุข และข้อหลังเป็นผลของความสุข อันหลักธรรมทั้งสามย่อมส่งเสริมต่อพุทธเกษตร หรือ เกษตรวิถีพุทธได้อย่างยั่งยืนทั้งในปัจจุบันและอนาคต