ตัวแบบการพัฒนาชุมชนเข้มแข็งโดยใช้ทุนของชุมชนเป็นฐาน กรณีศึกษาหมู่บ้านเกษตรพัฒนาหมู่ 15 ตำบลป่าไผ่  อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่

ธรรมพร ตันตรา

ผู้แต่ง

ธรรมพร ตันตรา วิทยาลัยบริหารศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้

คำสำคัญ:

ทุนชุมชน, ยุทธศาสตร์การพัฒนาแบบบูรณาการ, หมู่บ้านเกษตรกรรม, การเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชน

บทคัดย่อ

บทความการวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการมีอยู่ของทุนชุมชนที่สามารถนำมาหนุนเสริมการพัฒนาชุมชนหมู่บ้านเกษตรให้มีความเข้มแข็ง และศึกษารวบรวมข้อมูลและจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาเชิงบูรณาการ เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญประกอบด้วย ผู้นำท้องที่ ผู้นำท้องถิ่น ผู้นำกลุ่มองค์กรชุมชน ผู้นำปราชญ์ชุมชน ผู้แทนผู้นำภาคราชการ ผู้แทนผู้นำภาคเอกชน ผู้แทนด้านศาสนา ผู้แทนภาควิชาการ คณะกรรมการหมู่บ้าน และประชาชน มีจำนวนทั้งหมด 43 คน มีเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลคือ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และการสนทนากลุ่มย่อย วิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า ทุนของชุมชนหมู่บ้านเกษตรพัฒนาประกอบด้วย ทุนทางด้านประชาชน ทุนทางด้านผู้นำ ทุนทางด้านกลุ่มองค์กรชุมชน ทุนทางด้านทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อม ทุนทางด้านเงินทุน และทุนทางด้านเครือข่ายความร่วมมือโดยทุนทั้งหมดสามารถนำมาเป็นฐานในการหนุนเสริมการพัฒนาชุมชนให้มีความเข้มแข็งได้ ยุทธศาสตร์การพัฒนาแบบบูรณาการ ประกอบด้วย ยุทธศาสตร์การสร้างความตระหนักรู้ในบทบาทหน้าที่ความเป็นพลเมือง ยุทธศาสตร์การพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน ยุทธศาสตร์การพัฒนาศักยภาพผู้นำชุมชน ยุทธศาสตร์การพัฒนากลุ่มองค์กรชุมชน ยุทธศาสตร์กระบวนการสร้างความร่วมมือในการพัฒนาชุมชน ยุทธศาสตร์ชุมชนเชิงพหุวัฒนธรรม และยุทธศาสตร์ชุมชนแห่งการเรียนรู้ โดยยุทธศาสตร์สามารถนำสู่การปฏิบัติให้เกิดผลเชิงรูปธรรมได้อย่างแท้จริง

เอกสารอ้างอิง

จันทนา อินทฉิม. (2561). การจัดการชุมชนเข้มแข็งตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง กรณีศึกษาศูนย์การเรียนรู้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ตำบลบางปลา อำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยราชภัฎธนบุรี.

ชัยวุฒิ ครุฑมาศ, ไววิทย์ หนูเอก และสมโชค จักร์หรัด. (2564). การพัฒนาต้นแบบศูนย์การเรียนรู้พัฒนาคุณภาพชีวิตตามหลักทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่ โคก หนอง นา พัฒนาชุมชนศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนนครศรีธรรมราช. กรุงเทพฯ: สถาบันการพัฒนาชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย.

ธรรมพร ตันตรา. (2561). พฤติกรรมและวัฒนธรรมองค์การสาธารณะ. เชียงใหม่: ภทระ พรีเพรส.

ธันยชนก ปะวะละ, นุจรี ใจประนบ และทะนงศักดิ์ ปัดสินธุ์. (2562). การพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนอย่างยั่งยืนบนฐานทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาท้องถิ่นตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงตำบลหนองเม็ก อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม. มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, มหาสารคาม.

พีรพงศ์ พูลสวัสดิ์ดิเรก นุ่นกล่ำ, ไพรัตน์ ฉิมหาด และสามิตร อ่อนคง. (2564). ศึกษาแนวทางการพัฒนาชุมชนแบบมีส่วนร่วมของประชาชนในเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลท่ายาง อำเภอทุ่งใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 6(2), 479-490.

พีรพร หมื่นพรม. (2564). การดำเนินงานพัฒนาชุมชน ในชุมชนอำเภอเขาชะเมา จังหวัดระยอง. (วิทยานิพนธ์ปริญญารัฐประศาสนศาสตร์มหาบัณฑิต). วิทยาลัยบริหารรัฐกิจ มหาวิทยาลัยบูรพา, ชลบุรี.

พุทธินันต์ ภาคเจริญ. (2565). แนวทางการพัฒนาชุมชนหมู่บ้านไปสู่ความยั่งยืนในบริบทของสังคมเมือง กรณีศึกษาหมู่บ้านดงยาง หมู่ที่ 12 ตำบลสวนกล้วย อำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปะศาสตร์มหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.

เมทินา อิสริยานนท์, สกฤติ อิสริยานนท์ และศักดา ศิลากร. (2564). แนวทางการพัฒนาชุมชนเข้มแข็งสู่การจัดการตนเองอย่างยั่งยืนของตำบลทุ่งโพธิ์ อำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี. วารสารวิทยาลัยสงนครลำปาง, 10(2), 15-30.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2562). ยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580). พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.

อภิชาดา โฆษิตวานิช. (2560). รูปแบบการบริหารจัดการชุมชนตามแนวทางชุมชนเข้มแข็งและการพัฒนาที่ยั่งยืนเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต. (วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยศรีนครินทร์วิโรฒ, กรุงเทพฯ.