รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต 5

นันทวรรณ คุ้มบัว; สุธรรม ธรรมทัศนานนท์

ผู้แต่ง

นันทวรรณ คุ้มบัว วิทยาลัยบัณฑิตศึกษาด้านการจัดการ มหาวิทยาลัยศรีปทุม
สุธรรม ธรรมทัศนานนท์ วิทยาลัยบัณฑิตศึกษาด้านการจัดการ มหาวิทยาลัยศรีปทุม

คำสำคัญ:

ผู้บริหารสถานศึกษา, ภาวะผู้นำดิจิทัล, รูปแบบการพัฒนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบ สภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์ ความต้องการจำเป็นและแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลฯ 2) สร้างและตรวจสอบรูปแบบฯ 3) ทดลองใช้รูปแบบฯ และ 4) การประเมินรูปแบบฯ กำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้ตารางสำเร็จรูปของเครซี่และมอร์แกน ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 123 คน โดยใช้การสุ่มอย่างง่าย และกลุ่มเป้าหมายในการทดลองใช้รูปแบบฯ จำนวน 15 คน การเก็บรวบรวมข้อมูลในการวิจัย ใช้เทคนิคการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบทดสอบและแบบประเมินความพึงพอใจ สถิติที่ใช้ ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและค่า PNI

ผลการวิจัยพบว่า 1) ภาวะผู้นำดิจิทัลฯ มี 4 องค์ประกอบ สภาพปัจจุบันอยู่ในระดับ
ปานกลาง สภาพที่พึงประสงค์อยู่ในระดับมากที่สุด และความต้องการจำเป็นลำดับที่ 1 ได้แก่ การจัดการดิจิทัล 2) รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลฯ ประกอบด้วย 5 ส่วน ได้แก่ หลักการ วัตถุประสงค์ วิธีการดำเนินงาน แนวทางการประเมิน และ เงื่อนไขความสำเร็จ ขอบข่ายการเรียนรู้ประกอบด้วย 4 หน่วยการเรียนรู้ ได้แก่ การจัดการดิจิทัล วิสัยทัศน์ดิจิทัล วัฒนธรรมดิจิทัล และความร่วมมือดิจิทัล โดยใช้วิธีการพัฒนา ดังนี้ วิธีการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง วิธีการเรียนรู้จากผู้อื่น และวิธีการฝึกอบรม 3) การทดลองใช้รูปแบบ พบว่า คะแนนทดสอบความรู้และระดับพฤติกรรม หลังการเข้าร่วมพัฒนาสูงกว่าก่อนการเข้าร่วมพัฒนา และมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด 4) ผลการประเมินรูปแบบมีความเป็นไปได้และความเป็นประโยชน์ อยู่ในระดับมากที่สุด

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร. (2559). Digital Thailand. กรุงเทพฯ: กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร.

กัญญารัตน์ สุขแสน. (2563). รูปแบบการพัฒนาภาวะผ้นำด้านดิจิทัลของผู้บริหารโรงเรียนในเครือมูลนิธิคณะเซนต์คาเบรียลแห่งประเทศไทย. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยรังสิต, ปทุมธานี.

จิรพล สังข์โพธิ์ และคณะ. (2560). ภาวะผู้นำในการบริหารยุคดิจิทัล องค์การไอทีและองค์การที่เกี่ยวข้องกับไอทีในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล. กรุงเทพฯ: วิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ชุติรัตน์ กาญจนธนชัย. (2562). ตัวบ่งชี้ภาวะผู้นำดิจิตอลของผู้บริหารสถานศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยมกุฎราชวิทยาลัย, นครปฐม.

ไชยา ภาวะบุตร และคณะ. (2563). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงเทคโนโลยีของผู้บริหารสถานศึกษาในยุคดิจิทัล. วารสารการบริหารการศึกษาและภาวะผู้นำ มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 9(33), 1-11.

ณัฐยาภรณ์ เล็กสิงห์โต. (2564). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำยุคดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษา ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ . (วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, สกลนคร.

พระราชบัญญัติการพัฒนาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม พ.ศ. 2560 (2560, 23 มกราคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 134 ตอนที่ 10. หน้า 1-23.

มุทิตา อินกล่ำ. (2565). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำในศตวรรษที่ 21 ของผู้บริหารสถานศึกษา สำหรับสถานศึกษาขนาดใหญ่และขนาดใหญ่พิเศษ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาชลบุรี ระยอง. (วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยบูรพา, ชลบุรี.

ศิริพงษ์ กลั่นไพฑูรย์. (2564). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำทางวิชาการในยุคดิจิทัลของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. (วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต). มหาวิทยาลัยนเรศวร, พิษณุโลก.

เศรษฐพงค์ มะลิสุวรรณ. (2560). Digital transformation. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (สำนักงาน กสทช.).

สำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน). (2560). Digilearn is Now เรียนรู้สู่โอกาส. กรุงเทพฯ: เจริญดีมั่นคงการพิมพ์.

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2566). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 พ.ศ. 2566 - 2570. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี.

สุธรรม ธรรมทัศนานนท์. (2562). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงสร้างสรรค์ของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. วารสารวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 14(2), 149-162.

อมรวดี สินเจริญ. (2556). รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำแบบผู้ให้บริการของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. วารสารวิชาการครุศาสตร์อุตสาหกรรม พระจอมเกล้าพระนครเหนือ, 4(2), 71-79.

Blessing, W. (2005). Employee Engagement report 2005. Retrieved January, 2025, from http://www.shrm.org/hrresources/se/readpublished/Employee%20Engagement%20Report%202005.pdf

Fu, J. P. (2012). Developing Digital Literacy through Collaborative Inquiry Learning in the Web 2.0 Environment - An Exploration of Implementing Strategy. Journal of Information Technology Education, 11, 287-299.

Truskie, S. (1999). Leadership in High-Performance organizational cultures. London: Quorum Book.