นวัตกรรมการสร้างสังคมสันติสุขโดยยึดหลักพุทธศาสนาและทุนทางสังคมของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ ในจังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สังเคราะห์หลักพระพุทธศาสนาและทุนทางสังคมของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ 2) สร้างและพัฒนานวัตกรรมการสร้างสังคมสันติสุขโดยยึดหลักพุทธศาสนาและทุนทางสังคมของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ และ 3) นำเสนอนวัตกรรมการสร้างสังคมสันติสุขโดยยึดหลักพุทธศาสนาและทุนทางสังคมของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ ในจังหวัดเชียงใหม่ เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน พื้นที่ในการวิจัย อำเภอกัลยาณิวัฒนา จังหวัดเชียงใหม่ กลุ่มเป้าหมาย คือ นักวิชาการ อาจารย์ และผู้นำชุมชน 20 รูป/คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่มย่อย วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) หลักพระพุทธศาสนาสำหรับสร้างสังคมสันติสุข ประกอบด้วย (1) มิติด้านกายภาพ ได้แก่ ศีล (2) มิติด้านสังคม ได้แก่ สาราณียธรรม สังคหวัตถุ พรหมวิหาร (3) มิติด้านจิตใจ ได้แก่ สมาธิ (4) มิติด้านปัญญา ได้แก่ ปัญญา ทุนทางสังคมของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์สำหรับสร้างสังคมสันติสุข ประกอบด้วย (4.1) ทุนมนุษย์ ได้แก่ ความรู้ ความสามารถ และขนบธรรมเนียม (4.2) ทุนเครือข่ายสังคม คือ เครือข่ายความร่วมมือชุมชน (4.3) ทุนกายภาพ ได้แก่ ภูมิปัญญา ประเพณีและวัฒนธรรม (4.4) ทุนธรรมชาติ ได้แก่ ทรัพยากรทางธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และ (4.5) ทุนภูมิปัญญาและวัฒนธรรม ได้แก่ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ศิลปวัฒนธรรม 2) นวัตกรรมการสร้างสังคมสันติสุขโดยยึดหลักพุทธศาสนา ประกอบด้วย (1) การปฏิบัติศีล 5 (2) หลักสาราณียธรรม สังคหวัตถุ และพรหมวิหาร (3) หลักไตรสิกขา และ (4) การตระหนักรู้ เข้าใจเหตุและผล นวัตกรรมการสร้างสังคมสันติสุขโดยใช้ทุนทางสังคมของชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ประกอบด้วย (1) ขนบธรรมเนียมประเพณี (2) เครือข่ายความร่วมมือ (3) ภูมิปัญญา (4) ทรัพยากรธรรมชาติ และ (5) ความเชื่อ พิธีกรรม 3) นำเสนอนวัตกรรมการสร้างสังคมสันติสุข ผ่านพิธีกรรม กิจกรรม ประเพณีทางศาสนาและชุมชน ข้อเสนอแนะ หน่วยงานภาครัฐ และองค์กรศาสนา ควรมีกิจกรรมส่งเสริมการสร้างสันติสุขให้เกิดในชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์อย่างจริงจังและต่อเนื่อง