การพัฒนาผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรปลอดภัย อำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาผลิตภัณฑ์สินค้าทางการเกษตรปลอดภัย อำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน 2) พัฒนาผลิตภัณฑ์สินค้าทางการเกษตรปลอดภัย อำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน และ 3) ศึกษาแนวทางการยกระดับผลิตภัณฑ์สินค้าทางการเกษตรปลอดภัย อำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน สำหรับเป็นแนวทางส่งเสริมเพื่อให้ชุมชนนำไปใช้ประโยชน์ในอนาคต ประชากรและกลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาเน้นกลุ่มเป้าหมายวิสาหิจกชุมชนวัดโป่งคำ และกลุ่มผู้ทรงคุณวุฒิ กลุ่มผู้ผลิต และกลุ่มลูกผู้ซื้อ ผลการวิจัย พบว่า 1) ผลิตภัณฑ์สินค้าทางการเกษตรของอำเภอสันติสุข แบ่งออกเป็น 3 รูปแบบ ได้แก่ 1.1) ผลิตภัณฑ์ด้านการเกษตร เช่น ฟักเขียว ฟักทอง กระเทียม ข้าวเหนียว ข้าวไรซ์เบอร์รี่ กล้วย ขิง ข่า ตะไคร้ คะน้า เป็นต้น 1.2) ผลิตภัณฑ์เครื่องจักสาน ได้แก่ เครื่องมือในการเกษตรกรรม เช่น  กระบุง ตระกล้า ชะลอม เป็นต้น เครื่องมือในครัวเรือน เช่น กระติ๊บข้าวหรือ แอบข้าว เป็นต้น เครื่องมือจับสัตว์ เช่น ลอบ ไซ ข้อง สุ่ม เป็นต้น 1.3) ผลิตภัณฑ์ด้านการแปรรูป ได้แก่ กล้วยฉาบ กล้วยอบสมุนไพร ข้าวแตน ขิงสามรส สบู่น้ำไผ่ เป็นต้น 2) กระบวนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร พบว่า เกษตรกรสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ครอบคลุมทั้ง 3 ตำบลได้แก่ กลุ่มเลี้ยงสัตว์ กลุ่มพืชผักผลไม้ และกลุ่มแปรรูป การจำหน่ายเกษตรกรนำผลิตผลของตนจำหน่ายให้แก่กลุ่ม โดยมีมูลนิธิส่งเสริมการเรียนรู้ชุมชนวัดโป่งคำเป็นต้นแบบของการบริหารจัดการ และ 3) แนวทางในการยกระดับผลิตภัณฑ์สินค้าทางการเกษตร พบว่า กลุ่มวิสาหกิจชุมชนควรยกระดับความรู้และสร้างองค์ความรู้ใหม่จากการทดลองและวิจัย บูรณาการร่วมกับการฝึกปฏิบัติตามการเกษตรทฤษฎีใหม่ แปรรูปผลิตภัณฑ์ด้านการเกษตรตามความต้องการของตลาด ยกระดับผลิตภัณฑ์ด้วยนวัตกรรมและเทคโนโลยีผลิตอาหาร แนวทางในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ประกอบด้วย 3.1) มีเรื่องราวหรือที่มาของผลิตภัณฑ์ 3.2) กระบวนการผลิตที่ได้มาตรฐาน 3.3) มีเครื่องหมายรับรองคุณภาพผลิตภัณฑ์ 3.4) มีกระบวนการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เน้นเกษตรอินทรีย์ บูรณาการหลัก “สัจจะ” ของกลุ่ม และ 3.5) มีตลาดหลักรองรับสั่งซื้อผลิตภัณฑ์อย่างสม่ำเสมอ ไม่ใช่ตลาดที่เป็นงานแสดงสินค้า หรืองานที่หน่วยงานจัดให้