นกหัสดีลิงค์ : ความเชื่อเกี่ยวกับพิธีกรรมหลังความตายชาวอีสาน

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งนำเสนอคุณค่าพิธีทำศพแบบนกหัสดีลิงค์ของภาคอีสานที่มาจากความเชื่อเรื่องไตรภูมิซึ่งเป็นนามธรรมถูกถ่ายทอดเป็นเรื่องราววรรณกรรมและนิทานพื้นบ้าน รวมไปถึงการสร้างศิลปกรรมรูปสัตว์ต่างๆ จากความเชื่อเรื่องนกหัสดีลิงค์ว่าเป็นสัตว์วิเศษรู้ทางไปสวรรค์ ถูกนำมาสร้างเป็นเครื่องหมายในการประกอบพิธีศพ เพื่อให้นกนำพาดวงวิญญาณของผู้ตายไปสู่สวรรค์ คุณค่าพิธีทำศพแบบนกหัสดีลิงค์ของภาคอีสานศิลปกรรมที่สะท้อนกระบวนการทางสังคมพิธีศพของกลุ่มคนที่แตกต่างของสังคมและวัฒนธรรมอีสาน การเชื่อมโยงสร้างเรื่องราวตัวละครหรือผู้แสดงกลุ่มหนึ่งในสนามการรื้อฟื้นความทรงจำ และสร้างความทรงจำทางสังคมอีกแบบหนึ่ง การประกอบสร้างนกหัสดีลิงค์ที่ถูกสร้างความหมายจากสังคมว่ามิได้เป็นร่างศพของคนธรรมดา แต่เป็นคนมีที่บุญบารมีและประกอบคุณความดี ซึ่งมีทั้งระดับสูงด้านชาติกำเนิดและชาติกำเนิดที่มาจากสามัญชน หากแต่สะสมความดีตามแนวทางสังคมวัฒนธรรมอีสานผู้เป็นที่เคารพนับถือ