หลักพุทธจริยศาสตร์ที่ปรากฏในจูฬธัมมสมาทานสูตร

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอหลักพุทธจริยศาสตร์ที่ปรากฏในจูฬธัมมสมาทานสูตร ผลการศึกษาพบว่า พุทธจริยศาสตร์เป็นวิชาที่ว่าด้วยหลักการประพฤติความดีในทางพุทธศาสนา พุทธจริยศาสตร์ระดับต้น ได้แก่ เบญจศีลและเบญจธรรม พุทธจริยศาสตร์ระดับกลาง ได้แก่ มงคล 38 ศีล 8 และกุศลกรรม 10 เพื่อให้ทุกคนประพฤติปฏิบัติอบรมขัดเกลาตนเองให้มีคุณธรรมสูงขึ้น และพุทธจริยศาสตร์ระดับสูง ได้แก่ มรรค 8 เป็นจริยธรรมเพื่อพัฒนาตนเป็นอริยบุคคล และเกณฑ์การตัดสินความดีของพุทธจริยศาสตร์ มาเป็นหลักในการดำเนินชีวิต จูฬธัมมสมาทานสูตรมีความเป็นมาจากครั้งที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโปรดภิกษุ ณ กรุงสาวัตถี ลักษณะของพระสูตรเป็นลักษณะการบรรยายแบบโวหารถามเอง-ตอบเอง และมีอุปมาอุปไมยประกอบ เนื้อหาของสูตรกล่าวถึงการปฏิบัติของบุคคล 4 อย่าง ได้แก่ (1) การมีความเห็น(ทิฏฐิ) ความสุขในปัจจุบัน(กาม) และติดอยู่ในกามทั้งหลาย ย่อมส่งผลถึงความเดือดร้อนในทุคติ เพราะกามเป็นเหตุ ย่อมมีทุกข์ในวิบากของตน (2) การปฏิบัติแบบยึดถือเอาความลำบาก ทรมานตนเองในปัจจุบัน ย่อมส่งถึงทุกข์เป็นวิบากในอนาคต (3) การปฏิบัติโดยบุคคลผู้มีราคะ โทสะ โมหะ กล้าเป็นปกติ มีโสมนัสบ้าง โทมนัสบ้าง แล้วประพฤติพรหมจรรย์บริสุทธิ์ บริบูรณ์ ย่อมไปเกิดเป็นสุคติในโลกสวรรค์ และ (4) การปฏิบัติของบุคคลนั้นสงัดออกจากกามและอกุศลธรรมทั้งหลาย และบรรลุปฐมฌานที่มีวิตก วิจาร ปีติและสุขอันเกิดจากวิเวกอยู่ มีภาวะจิตที่เป็นหนึ่งผุดขึ้น มีแต่ปีติและสุขอันเกิดจากสมาธิอยู่ บรรลุตติยฌาน บรรลุจตุตถฌานอยู่ หลังจากตายไปแล้ว ย่อมเกิดในสุคติโลกสวรรค์ การวิเคราะห์หลักพุทธจริยศาสตร์ที่ปรากฏในจูฬธัมมสมาทานสูตร พระพุทธองค์ทรงสนับสนุนให้ปฏิบัติตน ด้วยการออกจากกามหรือออกบวช เพื่อปฏิบัติเข้าหาความจริงในชีวิตและความเป็นไปในสังสารวัฏ และเพื่อดับซึ่งสังสารวัฏ และการฝึกจิตให้ตั่งมั่น และเชื่อมั่นในการปฏิบัติตามเพื่อให้เข้าถึงการบรรลุธรรมต่างๆ